Една од најчестите болести на црниот дроб кај возрасните и децата е неалкохолната болест на замастен црниот дроб, синдром кој главно останува недијагностициран и нетретиран во медицинската пракса. Кај повеќето пациенти симптомите не се појавуваат, а неалкохолната болест на црниот дроб со право се нарекува тивок убиец на 21 век.
Почесто се појавува кај жени во средни години отколку кај мажи, но може да ги зафати сите полови и генерации, вклучително и децата. Болеста се карактеризира со прекумерно таложење на маснотии во клетките на црниот дроб и често се појавува заедно со други болести како што се оние на кардиоваскуларниот систем. Според досегашните истражувања, околу 30 отсто од целокупната популација има неалкохолна болест на замастен црн дроб, додека во Европа повеќе од 65 отсто од луѓето боледуваат од овој синдром.
ШТО Е НЕАЛКОХОЛНА БОЛЕСТ НА ЦРНИОТ ДРОБ?
Неалкохолната болест на замастен црн дроб денес се смета за мултисистемска болест која обично се појавува заедно со кардиоваскуларните болести, дијабетесот и хроничното заболување на надбубрежните жлезди. Станува збор за синдром кој се јавува како резултат на модерниот начин на живот кај лицата кои консумираат помалку од 40 грама алкохол неделно.
Појавата оди заедно со други фактори како што се обезноста, стресниот живот и лошата исхрана. Оваа болест се нарекува и неалкохолен стеатохепатитис и е најбрзо растечка болест на дигестивниот систем. Не предизвикува никакви или речиси никакви симптоми, а имајќи предвид дека се појавува со опасни болести, може да има најлош исход.
КАКО СЕ ПОЈАВУВА БОЛЕСТА?
Кај неалкохолната болест на црниот дроб доаѓа до прекумерно таложење на маснотии, воспаленија, а понекогаш и понекогаш фиброза. До насобирање на масти или стеатоза доаѓа поради акумулација на триглицериди во црниот дроб. Причина за ова може да бидат механизмите на намалена синтеза на липопротеини и зголемена синтеза на триглицериди во црниот дроб. Ова може да се појави поради зголемена концентрација на масни киселини кои доаѓаат до црниот дроб.
Причина за неезалкохолно заболување на црниот дроб може да бидат разни нарушувања или лекови, а факторите се поврзани со начинот на живот. Ова се ризик фактори за развој на болест на црниот дроб:
- Дебелина од централен тип
- Шеќерна болест тип 2 или инсулинска резистенција
- Возраст од над 45 години
- Женски пол
- Нагло губење на телесна тежина
- Обезност
Воспалението се јавува како последица на оштетување на клеточната мембрана, а се може да резултира со фиброза. Фиброза на црниот дроб е создавање на абнормално голема количина на ткиво со лузни во црниот дроб кога органот се обидува сам да ги поправи оштетените клетки. Ткивото со лузни што може да се формира поради континуираното оштетување на црниот дроб може да го ограничи протокот на крв во црниот дроб и на тој начин да ги убие тие клетки.
Во најлош случај и напреднат стадиум, неалкохолната болест на црниот дроб може да предизвика цироза.
СИМПТОМИ
Иако кај оваа болест се случуваат системски промени во организмот, повеќето пациенти со овој проблем немаат никакви симптоми. Кај некои пациенти, иако ретко, може да се појават овие симптоми на неалкохолна болест на замастен црн дроб:
- Нелагодност во горниот десен дел на абдоменот
- Зголемен замор
- Општа слабост
Повеќето болни немаат никакви симптоми, туку ги откриваат при други прегледи или посета на лекар од други причини. Дури и пациентите со цироза како последица на неалкохолна болест на црниот дроб може да немаат јасни симптоми и знаци на хронично заболување на црниот дроб.
ЛЕКУВАЊЕ
За дијагностицирање се прават лабораториски испитувања за да се видат вредностите на аминотрансферазата. За да се исклучи алкохолна болест на црниот дроб, потребни се цврсти докази дека консумирањето алкохол не било прекумерно. При дијагностицирањето се исклучуваат причините како хепатитис Б и Ц.
При прегледот и негативни резултати на хронично оштетување на црниот дроб, треба да се мисли на поретки причини на црнодробни оштетувања како автоимуни болести на црн дроб и метаболни, како Вилсонова болест.
При поставувањето правилна дијагноза, потребна е и биопсија на црниот дроб, односно земање на примерок што треба да се испита. Може да се користат и имиџинг дијагностички методи како КТ и МР, кои можат да откријат други заболувања на црниот дроб и да помогнат при испитувањата. Не постои еден преглед кој би ја препознал оваа проблематична болест.
Пациентите на кои им е дијагностицирана неалкохолна болест на црниот дроб обично имаат добра прогноза доколку нема компликации како внатрешно крварење. Кај некои пациенти, лековите треба да се менуваат доколку се земаат заради други болести.
