Афективното пореметување поврзано со годишните времиња е крајна форма на сезонска потиштеност (зимска потиштеност) кое донесува мртвило, болна рамнодушност и го ограничува нормалното функционирање. Од неодамна е препознаено како одделно пореметување, но од 1982 година оваа состојба е многу проучувана, како и начините за нејзино лекување. Лицата кои боледуваат од ова пореметување поминуваат низ големи промени на расположението, како да се поделени на “летна личност“ и “зимска личност“.
Најраширената форма на ова пореметување започнува постапно, на крајот на август или почетокот на септември и трае до март или почетокот на април, кога симптомите почнуваат да се повлекуваат. Познато е дека болните го продолжуваат спиењето и по четири часа на ноќ, се дебелеат и по над 10 килограми во настојувањето да го “преспијат зимскиот сон“.
Од ова афективно пореметување жените заболуваат четири пати почесто отколку мажите.
СИМПТОМИ
Сите овие симптоми или некои од нив се јавуваат во текот на есента и зимата. Ретко до оваа состојба доаѓа во лето, но симптомите тогаш се спротивни – намалени, наместо засилено јадење и спиење.
- Депресија, недостаток на животна радост, песимизам
- Губење на енергија, тромост, отапеност
- Продолжено спиење, отежнато утринско станување
- Отежнато извршување на секојдневните работи, тешкотии во навремено доаѓање на работа, задача која претходно лесно сте ја извршувале сега ви се чини невозможна
- Зголемен апетит, дебелеење
- Неодолива потреба за јаглехидрати
- Желба за избегнување луѓе
- Раздразнетост, желба за плачење
- Намалена сексуална желба
ПРИЧИНИ
Мислењата на истражувачите за точната причина на афективното пореметување се поделени, но се смета дека може да постојат повеќе причини. Моментално, најверојатното објаснување се однесува на невротрансмитерот серотонин кој во текот на кратките зимски денови достигнува најниска концентрација во клучните делови на мозокот, предизвикувајќи депресија. Без разлика на хемиските фактори, ова пореметување го поттикнува недоволната количина на природна светлина, а го влошува стресот.
