Невродегенеративните болести опфаќаат низа тегоби и нарушувања кои главно го зафаќаат нервниот систем и предизвикуваат когнитивни нарушувања. Во оваа статија ќе објасниме кои се најчестите невродегенеративни болести, нивните карактеристики и важноста на улогата на негувателот кој се грижи за нив на дневна основа.
Постојат повеќе од 100 невродегенеративни болести. Тие опфаќаат разновидна група на патологии кои се карактеризираат со прогресивно губење на невроните во одредени области на мозокот што како последица влијае на правилното функционирање на нервниот систем. Најпознати се: Паркинсоновата болест, Алцхајмерова болест, АЛС или мултиплекс склероза.
Во ваква ситуација, можеби вашата функција, освен да бидете старател, е и секојдневна грижа за лице со невродегенеративно заболување што не е воопшто лесна задача.
Симптоми поврзани со невродегенеративни болести
Иако сите невродегенеративни болести се карактеризираат со прогресивен процес на невронска дегенерација во мозокот, ние се соочуваме со широк спектар на симптоми кои ќе зависат од невродегенеративната болест од која страда секој пациент.
Главна карактеристика на сите дегенеративни болести е фактот дека предизвикуваат прогресивна дегенерација на нервните клетки, што резултира со проблеми во движењето (атаксија) или промени во меморијата и размислувањето (деменција)
Најкарактеристични симптоми се:
- Проблеми во контролата на движењето – како тремор при мирување, мускулна ригидност или промени во рамнотежата.
- Когнитивни ментални проблеми – деменцијата е најраспространетиот симптом, при кој меѓу другото се јавуваат промени во меморијата, размислувањето или говорот.
- Останати секундарни симптоми – појава на нарушување во спиењето односно несоница, нарушувања во исхраната, уринарни проблеми, проблеми во комуникацијата, па дури и депресија.
Причини за невродегенеративни нарушувања
Во повеќето случаи, причините кои го активираат невродегенеративниот процес остануваат непознати. Во дел од случаите утврдено е дека се должат на генетски мутации, но повеќе околности како што се животната средина и возраста можат да влијаат на нивниот исход.
Меѓу многуте причини за кои се сомневаме дека се предизвикувачки фактори се вбројуваат: вирусните заболувања кои влијаат на нервниот систем, промените во автоимуниот систем кои ги напаѓаат сопствените клетки на телото, траума и/или мозочни удари.
На која возраст се појавуваат невродегенеративни заболувања?
Иако не постои точна возраст за појава на овие болести, најчестите симптоми на невродегенеративни болести обично се појавуваат помеѓу 55 и 75 години. Сепак, тие не е исклучено да се појават во која било возраст, бидејќи овие типови на болести може да бидат резултат на генетска предиспозиција или да настанат по преживеан мозочен удар или когнитивно оштетување.
Најчести невродегенеративни заболувања
Се проценува дека има повеќе од 100 дегенеративни болести, што доведува до потешкотии во нивната класификација и прецизно дијагностицирање. Сепак, главна карактеристика на сите нив е фактот дека предизвикуваат прогресивна дегенерација на нервните клетки, што резултира со проблеми во движењето (атаксија) или промени во меморијата и размислувањето (деменција).
Во повеќето случаи, причините кои го активираат невродегенеративниот процес остануваат непознати. Во дел од случаите утврдено е дека се должат на генетски мутации, но повеќе околности како што се животната средина и возраста можат да влијаат на нивниот исход
Подолу, може да видиме неколку примери на некои од најчестите невродегенеративни болести:
Алцхајмерова болест
Алцхајмеровата болест е најчеста дегенеративна болест, бидејќи 7 од 10 пациенти со деменција страдаат од неа. Се карактеризира со прогресивно губење на менталните способности, особено меморијата, но и основните функции како што се говорот или изведувањето сложени движења.
Иако не постои точна возраст за појава на овие болести, најчестите симптоми на невродегенеративни болести обично се појавуваат помеѓу 55 и 75 години.
Сепак, тие не е исклучено да се појават во која било возраст, бидејќи овие типови на болести може да бидат резултат на генетска предиспозиција или да настанат по преживеан мозочен удар или когнитивно оштетување
Се уште не постои третман за запирање на Алцхајмеровата болест, сепак, некои лекови помагаат да се забави болеста и да се ублажат нејзините симптоми.
Грижата за лице со Алцхајмерова болест може да биде голем предизвик и бара многу напор и посветеност, па затоа е важно да се знаат симптомите и промените на болеста за да се прилагоди грижата.
Паркинсонова болест
Тоа е второто најраспространето невродегенеративно заболување по Алцхајмеровата болест и се должи на прогресивното губење на невроните во дел од мозокот наречен супстанција негра.
Нејзините главни симптоми директно влијаат на контролата на движењето, предизвикувајќи и мускулна ригидност или тремор при мирување. Исто така, овие симптоми може да бидат придружени со промени во спиењето, расположението, однесувањето или говорните нарушувања, што доведува до прогресивна попреченост.
Tретманот е засновен на контрола на симптомите со цел подобрување на квалитетот на животот на пациентите со Паркинсонова болест, така што физичката рехабилитација е клучна за одржување на мускулниот тонус, заедно со когнитивната стимулација и говорна терапија.
Мултиплекс склероза
При мултиплекс склероза, имунолошкиот систем ја напаѓа заштитната обвивка (миелин) која ги покрива нервните влакна и предизвикува проблеми во комуникацијата помеѓу мозокот и остатокот од телото, поради што може да се манифестира на различни начини преку избувнување или акутни напади.
Не се појавуваат сите симптоми кај сите луѓе кои страдаат од мултиплекс склероза, поради што често се нарекува „болест на илјада лица“. Сепак, симптомите често влијаат на движењето и тоа во форма на:
- Вкочанетост или слабост во екстремитетите.
- Чувство на струен удар при изведување на одредени движења.
- Тремор, недостаток на координација или нестабилно одење.
Мултиплекс склероза се уште се смета за болест без лек. Сепак, некои третмани и спроведување на здрав начин на живот помагаат да се подобри квалитетот на животот на пациентите, да се забрза закрепнувањето и со тоа да се контролираат симптомите.
Тимот на специјалисти невролози при клиничката болница „Жан Митрев“ ви стојат на располагање за дијагноза и соодветен третман на сите невродегенеративни нарушувања. Закажете го вашиот термин на 02 3091 484.
