Неврологијата е гранка од медицината која се занимава со анатомијата, функциите и органските нарушувања на нервното ткиво и нервниот систем и лекување на сите состојби и болести кои го зафаќаат централниот и периферниот нервен систем, вклучувајќи ги мозочните обвивки, крвните садови и извршните ткива како мускулите.
Невролошкиот преглед се состои од низа испитувања по кои лекарот донесува заклучоци за лекувањето или за можните дополнителни дијагнстички анализи. Прегледот вклучува анамнеза на моменталната сосотојба, општата состојба и семејна анамнеза, како и невролошки статус врз основа на кој може да се утврдат клиничките знаци на оштетувања на одредени функционални системи.
ПОРАДИ КОИ ПРОБЛЕМИ НАЈЧЕСТО СЕ ОДИ НА НЕВРОЛОГ?
“Главоболката е еден од најчестите симптоми со кои се среќаваме во секојдневниот живот и поради која одиме на преглед кај невролог. За голем број луѓе таа е составен дел од животот. Вртоглавицата е исто така една од најчестите причини за посета на лекар. Зачестените вртоглавици или постојаното чувство на ‘занесување’ може во голема мера да влијаат на квалитетот на нашиот живот. За среќа, вртоглавиците најчесто не се симптом за по живот опасна состојба“, објаснува доц. д-р Сандра Моровиќ, специјалист невролог и наведува заради кои потешкотии треба да се посети невролошка амбуланта и поради кои пациентите најчесто и доаѓаат.
ГУБЕЊЕ НА СВЕСТ ИЛИ НЕСВЕСТИЦА: Привремено губење на свест – кај делумното или целосното губење на свеста доаѓа до прекин на свеста за себеси и околината. Кога губењето на свеста е привремено и доаѓа до спонтано опоравување, се нарекува синкопа или популарно несвестица. Синкопата се појавува поради привремено намалување на протокот на крв и поради тоа, недоволно кислород во мозокот, што доведува до несвестица или епизоди на “стемнување“, губење на свеста.
Привременото нарушување на протокот на крв може да бидат предизвикан од срцеви нарушувања, но и од состојби кои не вклучуваат срцеви нарушувања. Несрцеви причини: Постурална хипотензија: Пад на крвниот притисок поради промена на положбата на телото во повертикална положба по лежење или седење; Дехидрацијата предизвикува намалување на волуменот на крвта. Лекови за крвен притисок кои доведуваат до низок крвен притисок. Нервни заболувања на нозете кај постари лица (особено со дијабетес или Паркинсонова болест); Мозочен удар или транзиторен исхемичен напад; Несвестица по вадење крв или по одредени ситуации како што се мокрење, оштетувања или кашлање (ситуациска синкопа) поради рефлекс кој не е под доброволна контрола на нервниот систем (наречен вазовагална реакција) кој го забавува срцето и ги шири крвните садови на нозете, па луѓето често чувствуваат мачнина, потење или слабост непосредно пред губење на свеста.
ГЛАВОБОЛКА: Главата е дел од телото кој најчесто боли и е честа причина за посета на лекар. 70 до 80% од популацијата, било машка или женска, доживеале главоболка.
Педесет проценти од луѓето страдаат од главоболки најмалку еднаш месечно, 15% најмалку еднаш неделно, а дури 5% секојдневно.
Главоболките можат да бидат посложени отколку што мислат повеќето луѓе. Различни видови главоболки може да имаат своја група на симптоми, да се се појават од единствени причини и треба да имаат различен пристап за лекување. Откако ќе го дознаете вашиот тип на главоболка, вие и вашиот лекар можете да го најдете најдобриот начин на лекување и нега. Постојат над 150 видови на главоболки, но најчестите типови вклучуваат: Тензична главоболка: Напнатоста на главоболката е најчестиот тип на главоболка кај возрасните и тинејџерите. Предизвикува блага до умерена болка и со тек на времето доаѓа и заминува. Вообичаено нема други симптоми. Мигренозни главоболки: Мигренозните главоболки често се опишуваат како пулсирачка болка на едната страна од главата, која трае од неколку часа до 4 дена. Покрај болките, лицето може да има и други симптоми, како чувствителност на светлина, бучава или мирис; мачнина или повраќање; губење на апетит; болка во стомакот. На лекар мора да отидете доколку: имате новонастаната главоболка по 50 година од животот, главоболка која гоо менува карактерот, изненадна силна главоболка “како никогаш дотогаш“, ако главоболката е проследена со висока температура (39 степени), или други симптоми како пречки во говорот, слабост на страна на телото, пречки во видот, мачнина или повраќање.
БОЛКА: Болката е непријатно чувство и емоционално искуство кое се поврзува со оштетување на ткивото. Тоа му овозможува на телото да реагира и да спречи понатамошно оштетување на ткивото. Луѓето чувствуваат болка кога сигналот патува низ нервните влакна до мозокот за толкување. Денешниот начин на живот и работа често е причина за болки во вратот и грбот кои се шират по екстремитетите, често придружени со трнење и други непријатни сензации.
ЕПИЛЕПСИЈА: Епилепсијата е пореметување на централниот нервен систем (невролошко) во кое мозочната активност станува абнормална, што предизвикува напади или периоди на необично однесување, сензации, а понекогаш и губење на свеста. Секој може да развие епилепсија. Некои од главните причини за епилепсија вклучуваат: компликации при породување поради кои мозокот предолго останува без кислород, повреди на главата кои се случуваат за време на раѓање или несреќи за време на младоста или возрасниот период, тумори на мозокот, генетски состојби кои резултираат со повреда на мозокот како што се туберозна склероза, инфекции како менингитис или енцефалитис.
МЕНИНГИТИС: Менингитис е воспаление на мозочните обвивки (заштитни мембрани кои го покриваат мозокот и ‘рбетниот мозок). Нелекуваната болест може да биде опасна по живот.
МОЗОЧЕН УДАР: Мозочниот удар е итна состојба при која нарушениот проток на крв во мозокот резултира со смрт на клетките. Постојат два главни типа на мозочен удар: исхемичен, поради недостаток на проток на крв и хеморагичен, поради крварење. И двата типа резултираат да делови од мозокот не функционираат правилно. Ризик фактори: висок крвен притисок, пушење, обезност, покачен холестерол во крвта.
ПОВРЕДА НА ГЛАВАТА И ‘РБЕТНИОТ МОЗОК: Повреда на главата е каква било траума на скалпот, черепот или мозокот. Повредата може да биде само мал удар во черепот или сериозна повреда на мозокот. Повредата на главата може да биде затворена или отворена (продорна). Затворена повреда на главата значи дека сте добиле силен удар во главата од удирање во предмет, но предметот не го скршил черепот.
ТРЕМОР: Треморот е неволна, помалку ритмичка, мускулна контракција и опуштање што вклучува осцилации или треперења/ грчеви на еден или повеќе делови од телото. Тоа е најчестото од сите нарушувања на движењето и може да ги зафати рацете, очите, лицето, главата, торзото и нозете. Повеќето тресења се јавуваат во рацете. Причините за тремор вклучуваат: замор на мускулите, премногу кофеин, стрес, стареење, ниско ниво на шеќер во крвта, Паркинсонова болест, есенцијален тремор.
ВРТОГЛАВИЦА: Ненадејно чувство дека просторот се врти околу нас, неможност за одржување рамнотежа, од непозната причина, особено ако е проследено со главоболка и/или мачнина и/или повраќање и не е поврзано со промени во положбата на главата, е знак дека треба да се побара лекарска помош.
ДЕМЕНЦИЈА: Деменцијата е синдром предизвикан од болест на мозокот, обично хронична или од прогресивна природа, во која се нарушени повеќе повисоки кортикални функции, вклучувајќи помнење, размислување, ориентација, разбирање, пресметливост, способност за учење, јазик и расудување. Нема нарушувања на свеста. Деменцијата главно ги погодува повозрасните лица. Деменцијата е една од главните причини за попреченост во подоцнежниот живот.
