XBB.1.5 е подваријанта на сојот омикрон, неформално наречена кракен. Станува збор за најзаразната верзија на коронавирусот досега. Но, зошто се нарекува кракен? И претходните варијанти имаа свои неформални имиња, па во англиското говорно подрачје јавноста зборуваше за варијантите „кошмар“ и „скрабл“.
Некои прекари на вирусот потоа се воспоставија во јазикот, а некои не. Бидејќи минатата година СЗО не даде позвучни имиња на новите подваријанти на коронавирусот, некои сами се погрижија за тоа. Името кракен првпат на Твитер го употребил еволутивниот биолог Рајан Грегори, мислејќи на скандинавско митолошко суштество, морски неман со неколку моќни краци кои, според легендата, убило многу морнари и уништило многу бродови.
Што е XBB.1.5 и по што се разликува од останатите варијанти на коронавирусот?
Подваријантата на омикрон XBB.1.5 е многу заразна “рекомбинантна“ мутација, што значи дека содржи генетски материјал од различни подваријанти на коронавирусот, во нејзиниот случај од две омикрон подваријанти BA.2.
За само еден месец, кракен стана доминантен сој во САД. На почетокот на декември, само два отсто од случаевите на зараза во САД биле предизвикани од оваа подваријанта, а веќе на почетокот на јануари над 50 отсто од нив.
Научниците засега претпоставуваат дека оваа варијанта е поотпорна на имуниот систем од другите подваријанти на омикрон. Од другите соеви е и позаразна бидејќи има дополнителна мутација поради која подобро се врзува за клетките.
Каде првпат се појави и каде е најраспространета?
Се уште не е познато каде се појавил кракен. Досега е пронајден во 29 земји, но се претпоставува дека всушност е присутен во многу повеќе. Геномското секвенционирање сега се спроведува многу помалку ширум светот, па со самото тоа е потешко да се следи колку е раширена некоја варијанта. Досега кракен е најраширен во САД, особено на североистокот на земјата, каде што е причина за повеќе од 75 проценти од случаите на инфекција. Во Велика Британија четири отсто од новозаразените се заразени со него, а во Германија се појавил уште во октомври. Таму, како што прогнозираат експертите, во текот на јануари неговото присуство меѓу заразените треба да се зголеми на шест проценти. Како што изјави германскиот епидемиолог Хајо Зи, речиси е сигурно дека кракен ќе стане доминантна варијанта и во Европа.
Кои симптоми ги предизвикува кракен?
Симптомите при зараза со кракен не треба да се разликуваат од инфекциите со досегашните подваријанти на омикрон, но се чини дека оние слични на грип стануваат се поретки, особено кај вакцинираните и ревакцинираните лица. Се поголем е бројот на оние кои имаат симптоми слични на настинка – течење и затнат нос, болки во грлото и кашлица. Покрај тоа, постојат симптоми карактеристични токму за КОВИД-19, како што се губење на вкус и мирис, треска, главоболка, замор, болки во телото, но и мачнини и пролив.
Колку е опасен овој сој?
И покрај фактот што овој сој толку брзо стана доминантен во САД и што се зголемува бројот на хоспитализирани поради зараза со КОВИД во таа земја, експертите засега велат дека нема причина за страв. Имено, Кракен не треба да предизвикува потешки инфекции од претходните омикрон подваријанти. Бидејќи вирусот постојано мутира, научниците утврдиле дека т.н моноклонални антитела, создадени со клонирање на матични клетки, не се многу ефикасни во борба против најновите подваријанти на ковид.
