Пишува: Д-р Конор Бамфорд
Научен соработник на одделот за вирологија на Кралскиот Универзитет во Белфаст
Британскиот онколог, проф. Карол Сикора, неодамна тврдеше дека моменталната пандемија со КОВИД-19 “сама ќе изгори“. Неговото мислење е дека ако постојат повеќе инфекции (инфицирани лица) отколку што знаеме, и дека оние со поблаги симптоми и незабележлива инфекција ќе резултираат со посилен имунитет, тоа брзо би довело до колективен имунитет, оставајќи вирусот да нема каде да оди, освен да изумре. Ова, проширено на светската популација би значело дека вирусот сам ќе се искорени.
Но, идејата да се остави вирусот да “дивее“ за да не заштити, веројатно нема да биде валидна. Резултатите од анителата кои пристигаат, ни укажуваат дека само мал од луѓето се заразени со SARS-CoV-2. Во Велика Британија само околу 6,8 проценти од луѓето го имаат вирусот, во Франција пак оваа бројка изнесува само 4,4 проценти. Тоа значи дека сме многу далеку од постигнување на колективен имунитет. Ова исто така сугерира дека вирусот навистина има висока стапка на смртност, која ја проценивме.
Ова предизвикува сомнеж дека допуштањето на вирусот сам да изгори или исечзне, би бил разумен, безбеден и етички одговор на проблемот со COVID-19. Побезбедно е да замислиме индина во која ќе можеме да живееме рамо до рамо со SARS-CoV-2.
Сепак, вирусот кој ја предизвика изворната САРС болест (Severe Acute Respiratory Syndrome или тежок акутен респираторен синдром) – SARS-CoV-1, повеќе не не прогонува.
Што може неговото исчезнување да ни каже за веројатноста за живеење во свет без SARS-CoV-2?
Зошто оригиналниот (изворен) САРС исчезна?
На почетокот на 2004 година беше евидентно дека епидемијата со САРС заврши. Почнувајќи во 2002 година, оваа епидемија траеше околу година и половина, заразувајќи најмалку 8.000 лица и усмртувајќи 10 проценти од нив. Иако главно ги погоди земјите на источна Азија, на крајот САРС се рашири низ целиот свет.
Среде превирањата, постоше страв дека САРС може да прерасне во сериозна пандемија. Вирусот се пренесуваше преку респираторна трансмисија, се прошири во светот и имаше способност да предизвика значајна болест.
Зошто оригиналната епидемија со САРС заврши? Па, SARS-CoV-1 не се “самоизгори“. Наместо тоа, епидемијата во голем дел беше под контрола со едноставни јавноздравствени мерки. Испитување на лицата со симптоми (грозница и респираторни проблеми), издвојување и карантин за сомнителните случаи, и рестрикција на патувањата – сите имаа ефект.
SARS-CoV-1 беше најмногу пренослив кога пациентите беа болни, и со изолирање на лицата со симптоми ефикасно се превенираше понатамошно ширење на болеста. Речиси сите на планетава би останале подложни на САРС во текот на декадите по неговото исчезнување.
ВЛЕЗ НА КОВИД-19
Јасно е дека нашиот одговор на SARS-CoV-1 доведе до истребување на таа лоза на вирусот кај луѓето. Но, исто така знаевме дека многу слични вируси и натаму постојат кај лилјаците. И дека е можно е и во не така далечна иднина да се појави многу сроден вирус, сличен на САРС.
Секако, тоа се случи кон крајот на 2019., кога SARS-CoV-2 ги нападна луѓето. За само неколку месеци тоа изби во пандемија, заразувајќи милиони лица ширум светот и усмртувајќи 1 процент од заразените. Иако, овој новиот човечки коронавирус се разликува од оригиналниот САРС вирус, тој е поврзан со него.
Во слична временска рамка како кај оригиналниот САРС, SARS-CoV-2 се покажа дека е многу позаразен, но навидум помалку смртоносен отколку што беше неговиот роднина пред речиси 20 години. Дополнителна и критична загриженост е дека SARS-CoV-2 ефикасно се шири пред луѓето да се заразат. Поради тоа, традиционалните симптоматски базирани јавноздравствени рестрикции, кои функционираат добро за САРС, се во голема мера неспособни да го спречат КОВИД-19.
ПРЕДИВИЦИ ВО ИСКОРЕНУВАЊЕТО
Во суштина, оваа едноставност на пренесување значи дека SARS-CoV-2 е бесконечно повеќе предизвикувачки за контролирање. Исто така, имаме сиромашно познавање за тоа дали заразувањето и закрепнувањето од КОВИД-19 во целост спречува лицето повторно да се инфицира со вирусот и да го пренесе на други. Заедно, овие фактори значат дека SARS-CoV-2 најверојатно ќе се насели во човечката популација, станувајќи ендемичен вирус како неговите роднини коронавируси кои се главни причинители за настинка секоја зима.
Иако не бевме во можност да видиме како ова “пост-пандемиско“ сценарио се одвива за остантите човечки коронавируси, имаме доволно докази дека тоа се случува и со останатите вирусни инфекции. Во текот на последните 100 години, имавме пет пандемии на грип, а потомците на најновиот вирус на пандемијата со грип (H1N1 од 2009.) продолжуваат да кружат меѓу популацијата повеќе од една десеција подоцна.
Со оглед на тоа дека не знаеме колку долго трае природниот имунитет на КОВИД-19, ниту дали е способен во целост да ја блокира инфекцијата или само симптомите, не е јасно дали ЅARS-CoV-2 би можел да исчезне. Затоа, наша единствена опција останува што е можно повеќе да се сузбие КОВИД-19, додека немаме на располагање безбедна и ефикасна вакцина.
