Паралелниот увоз на лекови беше воведен како поука од ЕУ регулативата, обидувајќи се да го прекопираме моделот на паралелна трговија, со кој модел се воспостави еден систем на функционирање помеѓу ЕУ земјите, кој понуди можност лекови регистрирани во двете земји слободно да се тргуваат на двете територии, без разлика компанијата (веледрогеријата) од која земја доаѓа. Придобивките од овој систем на снабдување се главно економски, самиот модел поттикнува позитивна економска конкуренција меѓу компаниите, која на крај треба да доведе до пониски или во најмала рака поконкурентни цени на лековите, но и подобри услови при дистрибуцијата на истите.
Исто така, со овој модел треба да се надмине и проблемот на недостаток на лекови, кои од различни причини во одреден период не се достапни во одредена држава или на одредена територија.
Најбитен факт во системот на паралелен увоз на лекови е запазување и придржување кон позитивните законски прописи, кои во ниту еден момент не смеат да бидат нарушени, а се однесуваат на строгите правила за регистрација и дистрибуција на лековите.
Каде се згреши работата во Македонија со овој модел?
Првично воведениот закон за паралелен увоз на лекови, беше добро конструиран модел, иако во преводот на самиот наслов на законот, беше направена огромна лингвистичка грешка. „Parallel trade“ наместо паралелна трговија, стана паралелен увоз. Подоцна со бројни правилници се обидуваше регулаторот да го дообјасни сето она што не беше утврдено со законот, влегувајќи од грешка во грешка. Воведувањето на Турција и Русија во земји од кои се дозволува паралелен увоз на лековите беше една од круцијалните грешки, бидејќи законските регулативи и прописи во овие две земји, кои се однесуваат на регистрација и промет со лекови, воопшто не се блиски до законските регулативи во Македонија, а ни најмалку до регулативите кои владеат во земјите членки на ЕУ. Со самото тоа основната премиса на законот за паралелен увоз на лекови се наруши, односно се воведе систем во кој во најголем број од случаите не постои можност за потврдување на автентичноста на увезените производи, па со самото тоа се појави сомнежот за појава на фалсификувани лекови.
Без разлика дали бројните лабораториски тестирања ќе покажат автентичност, ќе потврдат дека производите се „оригинални“ или, пак, како во бројни случаи во минатото, ќе утврдат дека се слични на оригиналот, под итно мора да се замрзне целиот процес на паралелен увоз, да се прочисти регулативата и правилниците, да се проконтролираат сите серии на производи кои преку паралелен увоз го виделе светлото на рафтовите на македонските аптеки, да се проконтролираат патиштата на дистрибуција по кои доаѓале лековите, да се екипираат регулаторните и инспекциските тела со цел да го следат идниот процес на паралелен увоз, па дури после тоа да се впуштиме во авантурата која денес оправдано крева толку многу прашина.
Безбедноста по здравјето на пациентот е најосновната премиса во сите модели на здравствена политика, кои сакаме да станат дел од секојдневието, било да се тоа наши автентични модели било да се модели кои би ги преземале од развиените земји. Затоа ако овој сегмент во целиот процес не е запазен во целост, тогаш тој систем можеме да го оцениме како неуспешен и несозреан за да го имплементираме. Ревизијата на постоечките процеси во здравството, како и проценувањето на бенефитот од процесите кои се воведуваат, е работа што постојано и во континуитет треба да ја прават учесниците во здравствената политика на една држава, а се со крајна цел подобрување на здравствениот систем и подобрување на здравствените услуги за пациентите.
