Иако стапката на преживување и протоколите за лекување во голема мера се напреднати, појавата на рак и натаму на многумина им го нарушува животот, особено ако се работи за типови кои во огромна мера може да го влошат животот, а и се смртоносни.
Добра вест е дека и самите може да направите нешто, за да ја превенирате болеста.
КОЈ ТИП НА РАК Е НАЈСМРТОНОСЕН?
2018. година во светот вкупно се дијагностцирани 17 милиони нови случаи на рак. Најчести типови на рак во светот се карциномот на бели дробови, дојка, дебело црево и простата, и овие 4 типа чинат над 40% од сите случаеви. Според проекциите, до 2040 година, ќе има 27,5 милиони новодијагностицирани онколошки пациенти годишно.
Гледајќи го морталитетот, во светот во 2018 година, од рак починале 9,6 милиони лица. Најголм број починати се од рак на бели дробови, црн дроб, желудни и дебело црево, кои заедно чинат над 40’ж% од сите смртни случаи од рак, таа година. Генерално, ракот во развиените земји (а, така е и во Македонија), е втора причина за смртност, веднаш зад кардиолошките болести.
Но, ако се споменат најсмртоносните форми, тогаш покрај ракот на бели дробови, мора да споменеме и ракот на панкреас. „Околу 50.000 луѓе оваа година ќе заболат од карцином на панкреас во Америка и речиси половина од нив ќе умрат. Стапката на 5-годишно преживување е 7 проценти “, објаснува д-р Куртис Кембел, д-р, хирург, онколог.
Но, според некои статистички податоци, ракот на белите дробови е најсмртоносен карцином и од него умираат повеќе луѓе во споредба со било друг карцином.
„Околу 250.000 луѓе во САД, оваа година ќе ја добијат оваа дијагноза и за жал се работи и за најчестиот карцином кој има и најмногу смртни исходи.
ГЛАВНА ПРИЧИНА ЗА РАЗВОЈ НА РАК
“На голем дел ризик фактори, може да се влијае (фактори од околината и стилот на живот, пр. пушење, алкохол, физичка активност), додека на другиот дел, како што е возраста, појавата на болести во семејството и расата, не може да се влијае. Појавата на рак во семејството потенцијално може да биде знак за наследен синдром поврзан со ракот. Важно е да се напомене дека присуството на ризик фактор кај некои лица, нужно не значи дека лицето ќе заболи од рак, ниту пак дека лица без ризик фактори се целосно заштитени, но може да постојат значајни раџзлики во веројатноста за заболување“, појаснуваат онколозите.
Она што треба да го знаете е дека прва и водечка причина за развој на рак е токму пушењето тутунски производи. „И за двата споменати карциноми, подеднакво е важно да се запре пушењето, без одложување“, вели Кембел, додавајќи дека ова особено се однесува за ракот на бели дробови, па доколку престанете да пушите, драстично ќе го намалите ризикот од развој на овој тип на карцином. Пушењето не е директно поврзано со ракот на панкреас, но сосема е сигурно дека постои поврзаност.
КАКО УШТЕ МОЖЕ ДА СПРЕЧИТЕ РАЗВОЈ НА РАК?
Освен што ќе престанете да пушите, еве што друго можете да направите за себе и за вашето здравје, во форма на превенција.
Следете план за здрава исхрана: Тоа е храна која содржи многу овошје и зеленчук кои обезбедуваат хранливи материи и фитохемикалии и антиоксиданти. Избегнувајте црвено месо, засладени пијалаци кои се поврзани со зголемен ризик од развој на рак на панкреасот.
Бидете физички активни: Редовното вежбање го намалува ризикот од развој на опасни болести, затоа одделете најмалку 150 минути умерени активности неделно или најмалку 75 минути интензивен тренинг.
Внимавајте на телесната тежина: Дебелината е поврзана со опасни болести, затоа треба да внимавате на внесот на калории.
Превенирајте дијабетес тип 2: Тој е поврзан со развој на рак на панкреас.
Избегнувајте алкохол: Иако некои тврдат дека црвеното вино го намалува ризикот од рак, не постои научна основа за ова тврдење. Исто така, алкохолот е позната причина за рак. Познато е дека прекумерното консумирање алкохол го зголемува ризикот од развој на карцином на усната шуплина, гркланот, ждрелото, хранопроводот, црниот дроб, дојките и дебелото црево. Колку лицето повеќе пие, толку е поголем ризикот.
