ПАНДЕМИЈА СО КОВИД-19: Ако вирусот навистина се шири преку воздух, значи ли тоа дека против него се бориме на сосема погрешен начин?

Повеќе од 200 научници неодамна ја повикаа Светската здравствена организација сериозно да ги сфати се поголемиот број на докази дека коронавирусот може да се пренесе преку воздух. Во што е разликата и што тоа значи за утврдените начини на борба против пандемијата?

Се, се чини, е работа на големината. Стручњаците се прилично сигурни дека SARS-CoV-2 се шири преку ситни капки кои содржат вирусни честички, а тие пак може да доведат до инфекција. Тоа дека вирусот може да се наоѓа во воздухот значи неколку различни работи, зависно од стручњакот со кој разговарате. Обично знали дека може да се шири со вдишување на ситни честички, аеросоли на голема оддалеченост, можеби дури и во различни простории.

Се расправа и за тоа што се воопшто аеросолите. Капките кои преку воздухот пренесуваат вирусни честички може да бидат во сите големини. Оние поголемите брзо ќе паднат на земја, а оние помалите со големина од неколку микрони, може уште некое време да останат во воздухот. Зборот главно се користи за опишување на овие помали честички, иако некои стручњаци со терминот “аеросолен пренос“ покриваат цела палета на инхалациски вирусни честички во воздухот – и големи и мали.

Ако и се пренесува преку воздух. SARS-CoV-2 не би бил ниту прв, ниту последен. Сипаниците во воздух може да лебдат до два часа. Иако е бактерија, туберкулозата може да лебди до шест часа. Некои докази сугерираат дека суперширителите, лица кои исфрлаат поголема количина вирус од останатите, коронавирусот го шират во обрасци кои потсетуваат на заразност со туберкулоза.

Прашање кое бара одговор е тоа колку вирус е потребно да дојде до инфекција.

СЕ ПОВЕЌЕ ДОКАЗИ

Доказите дека овој тип на пренесување се случува со новиот коронавирус, веројатно веќе постојат. Неколку големи студии упатуваат на пренос на вирусот во воздухот како на главен пат на ширење на КОВИД-19. Други истражувања пак покажуваат дека вирусот може со часови да опстане во аеросолните капки. Најнова студија покажува дека заразните аеросолни честички на SARS-CoV-2 навистина може да останат во воздухот до 16 часа и да одржуваат заразност подолго од MERS и SARS-CoV-1.

Тоа во пракса значи дека со земјите погодени со пандемијата би требало побавно повторно да се отвораат, под построги правила кои ја јакнат моменталната здравствена пракса, но и со воведување разни нови мерки. Моменталната тактика на спречување на ширење на пандемијата едноставно нема да биде доволна.

Некои експерти, како микробиологот Шада Роја од Универзитетот Тулан решението го гледа во уште построго носење маски штом се излезе од дома. Професорката по јавно здравје, Лиса Броса мисли дека тоа не е доволно. За маските да бидат ефикасни, смета таа, треба да се носат постојано, и во кругот на семејството. Таа мисли дека постојаното чистење на површините кои ги допираме е чисто губење на време.

“Не треба толку да се грижиме околу чистењето на секоја одделна површина која ја дипираме. Внимание треба да се посвети на други фактори, како на пример местото на кое го минуваме своето време“, уверена е таа.

Прашање кое бара одговор е тоа колку вирус е потребно да дојде до инфекција. Одговорот се менува ако мислиме дека се пренесува преку аеросолите. Помалите честички нема да носат толку голем вирусен товар како големите, но затоа што може подолго да останат во воздухот, тоа можени и нема да биде важно. Ќе се соберат во поголеми концентрации и ќе се шират понатаму во присутност на заразено лице.

Колку повеќе лица влегуваат и излегуваат од некој затворен простор, поголема е веројатноста дека ќе се појави и некој заразен. Колку подолго заразените поединци бидат во некој простор, со тек на време ќе расте и концентрацијата на вирусот. Тоа е особено лоша вест за просторите во кои луѓето минуваат повеќе време, од ресторани и кафулиња, до канцеларии, училници, цркви.

Тоа, велат експертите, не значи нужно дека тие места мора да бидат затворени, иако тоа би било идеално. Бришењето на површините со задолжителното носење маска едноставно нема да биде доволно. Ќе треба да се намали и бројот на луѓе кои во некој момент се наоѓаат во некоја просторија, а треба да се ограничи и времето кое го минуваат во неа. Зголемувањето на растојанието помеѓу луѓето на повеќе од два метри исто така може да помогне.