Подуеноста и гасовите се чести гастроинтестинални симптоми кои можат да бидат резултат на нормални процеси во дигестивниот систем или знак на подолготрајни здравствени проблеми.
1. Симптоми на подуеност и гасови
🔹 Чувство на тежина и притисок во стомакот
🔹 Зголемено производство на гасови (надуеност, чести подригнувања или испуштање на гасови)
🔹 Абдоминална болка или грчеви
🔹 Чувство на „преполнетост“ по јадење, дури и со мали оброци
🔹 Грчење во цревата и звуци на варење
2. Можни причини и болести поврзани со подуеност
А) Нормални и привремени состојби:
✅ Голтање на воздух (аерофагија) – Брзо јадење, пиење газирани пијалаци, џвакање гума.
✅ Храна богата со влакна – Грав, брокула, зелка, кромид.
✅ Нетолеранција на храна – Лактозна или фруктозна нетолеранција.
✅ Стрес и анксиозност – Влијае врз варењето.
Б) Патолошки состојби (болести):
⚠️ Синдром на иритабилно црево (IBS) – Честа причина за подуеност, болки и нередовна столица.
⚠️ Гастритис и гастроезофагеален рефлукс (ГЕРБ) – Може да предизвика подуеност заедно со киселини и подригнување.
⚠️ Цревна дисбактериоза – Нарушување на балансот на добри бактерии во цревата.
⚠️ Целијакија – Нетрпеливост на глутен што предизвикува дигестивни проблеми.
⚠️ Кронова болест и улцеративен колитис – Воспалителни болести на цревата.
⚠️ Запек (констипација) – Натрупаната столица предизвикува зголемено производство на гасови.
⚠️ Инфекции со Хеликобактер пилори – Бактерија што може да доведе до чир на желудникот и подуеност.
3. Дијагноза и кога да се побара лекар
Ако подуеноста е постојана, болна или се придружува со други симптоми, важно е да се направи лекарски преглед.
✅ Тестови кои може да се направат:
- Крвни анализи (за инфекции, воспаление, нетолеранции)
- Анализа на столица (за инфекции, паразити)
- Ултразвук или колоноскопија (за посериозни состојби)
- Тест за нетолеранција на лактоза или целијакија
Ако имаш подолготрајни проблеми со подуеност, вреди да провериш дали се поврзани со храната или со некое заболување. 🏥👨⚕️
Синдром на иритабилно црево (IBS) – Причини, Симптоми и Третман
Синдромот на иритабилно црево (IBS) е хронично функционално нарушување на дигестивниот систем кое предизвикува болка во стомакот, подуеност, гасови и промени во столицата (дијареја или запек). Не предизвикува структурни оштетувања, но значително влијае на квалитетот на живот.
1. Симптоми на IBS
🚨 Најчести симптоми:
✅ Болка и грчеви во стомакот (често олеснети по празнење на цревата)
✅ Подуеност и зголемено производство на гасови
✅ Промени во столицата:
- Дијареја (IBS-D) – Чести и водени столици
- Запек (IBS-C) – Отежнато празнење и тврда столица
- Мешан тип (IBS-M) – Наизменично дијареја и запек
✅ Чувство на непотполно празнење на цревата
✅ Лигави секрети во столицата
🚨 Алармантни симптоми (бараат лекарска проверка)
❌ Крв во столицата
❌ Ненадејно губење на тежина
❌ Тешка и долготрајна ноќна дијареја
❌ Ненадејна промена на навиките за празнење кај лица над 50 години
2. Причини и фактори на ризик
✅ Нервна чувствителност на цревата – Прекумерна реакција на варењето
✅ Дисбаланс на цревната флора – Нарушена рамнотежа на добри бактерии
✅ Стрес и анксиозност – Психолошки фактори значително го влошуваат IBS
✅ Одредени намирници – Млеко, глутен, гасовита храна, кафе, масна храна
✅ Хормонални промени – Поретко кај мажи, почесто кај жени
3. Дијагноза на IBS
✅ Лекарска историја и симптоми – Според Римските критериуми (Rome IV) за IBS
✅ Исклучување на други болести – Крвни анализи, тест за целијакија, колоноскопија (ако е потребно)
✅ Тестови за нетолеранции – Лактоза, фруктоза
4. Третман и начини за ублажување на симптомите
🟢 Исхрана
✔ FODMAP диета – Избегнување ферментабилни јаглехидрати (лук, кромид, грав, млечни производи, овошје со многу шеќер)
✔ Зголемување на внес на растителни влакна (овес, ленено семе)
✔ Доволно вода и пробиотици
🟢 Лекови (по препорака на лекар)
💊 Антиспазмодици – За грчеви (хиосцин, мебеверин)
💊 Пробиотици – За подобрување на цревната флора
💊 Антидијаретици или лаксативи – Во зависност од типот на IBS
💊 Антидепресиви – Во потешки случаи кога има поврзаност со анксиозност
🟢 Намалување на стресот
🧘 Јога, медитација, психотерапија (когнитивно-бихејвиорална терапија – CBT)
5. Живот со IBS
✅ Одржување на дневник за храна – За да се идентификува што предизвикува симптоми
✅ Редовна лесна физичка активност – Пешачење, јога
✅ Избегнување алкохол, газирани пијалаци и кафе
🔹 IBS не е опасна болест, но може да биде непријатна. Со правилна исхрана и животен стил, симптомите можат значително да се ублажат! 🚶♂️🥗
