Сите осигурени лица кои патуваат во странство имаат право на итна и неопходна здравствена заштита надвор од територијата на земјава. Тоа значи дека ова право, осигурениците не мора евентуално да го остварат само кога заминуваат на годишен одмор, туку на него имаат право при секое патување надвор од државата.
Под итна и неопходна здравствена заштита се подразбира користење на здравствени услуги чиешто пружање не може да се одложи до планираното враќање во земјава.
Ова право осигурениците може да го остварат доколку патуваат во Германија, Австрија, Турција, Хрватска, Словенија, Србија, Црна Гора, Бугарија, Босна и Херцеговина, Чешка, Холандија, Луксембург, Белгија, Франција и Италија, Словачка и Албанија.
За да го остварат правото на медицинска и лекарска грижа во итни и неодложни здравствени состојби, осигурениците треба пред патувањето во странство да се обратат во подрачната служба на Фондот за здравствено осигурување каде што е поднесена пријавата за задолжително здравствено осигурување и да пополнат барање за издавањe на двојазичен образец за една од наведените земји.
Кон ова барање, осигуреното лице треба да ја приложи и оваа документација:
- Потврда за здравствената состојба, издадена од избраниот лекар (општ лекар и гинеколог за жени);
- Наод, оценка и мислење на лекарската комисија на ФЗОМ.
Двојазичниот образец на осигуреникот му служи како привремена здравствена легитимација во земјата каде што патува и по таа основа има еднаков треман и права во однос на правата и обврските со осигурените лица на државата во која престојува. Тоа значи дека осигуреникот со тој двојазичен образец може да користи итни и неопходни здравствени услуги во земјата каде престојува во моментот.
За евентуално пружените здравствени услуги, осигуреникот ќе треба да плати единствено лично учество (партиципација) доколку во законските прописи на земјата во која се престојува е предвидено лично учество (партиципација). Во спротивно, осигуреникот не подлежи на никакви трошоци за користените здравствени услуги во таа земја.
Доколку осигуреното лице за време на годишен одмор или престој користи итна и неопходна здравствена заштита во земји со кои Македонија нема договор за социјално осигурување, како на пример Грција и Швајцарија, тогаш може по враќањето од тие земји да се обрати до надлежните служби на Фондот заради рефундација на потрошените материјални средства, со содветна медицинска документација и со фискални сметки за наплатени здравствени услуги.