Внесот на протеини не е примарен за спортистите, туку како што веќе истакнавме ЈХ. Според Кларк Н., 2000, спортистите кои по тренинг внесувале протеини или масти, имале недоволно гликоген дури ПЕТ ДЕНА потоа!!! Оние, пак, кои внесувале доволно шеќери, потполно ги надоместиле испразнетите резерви за два дена!!!
Факултет за физичко образование, спорт и здравје, Скопје
Потреби на протеини за различни категории на луѓе според Кларк Н., 2000
| различни категории на луѓе | потреби од протеини во грамови на килограм телесна маса (г/кг ТМ) |
| за неспортисти | 0,8 |
| рекреативци, возрасни | 1 – 1,5 |
| натпреварувачи, возрасни | 1,2 – 1,8 |
| спортисти во раст, тинејџери | 1,6 – 1,8 |
| возрасни кои развиваат мускулна маса | 1,4 – 1,8 |
| спортисти со намален внес на калории | 1,6 – 1,8 |
| максимална искористлива | 1,8 |
За луѓе кои не се бават со спорт потребите се само 0,8 г/кг ТМ (Алексиќ И., 1988). Но тие се зголемени кај луѓе кои почнуваат да вежбаат, кај оние кои се уште растат, но и истовремено вежбаат, кај оние на диета со премалку калории (бидејќи тогаш дел од нив се користи како гориво) и кај спортистите на издржливост. Според студијата на Лемон, 1992 (наведува Кларк Н., 2000) во која 22-годишни момчиња дигале тегови по 90 минути, 6 дена во неделата, доволно биле 1,4 г/кг ТМ протеини за да се одржи рамнотежа. Би можеле да кажеме дека внесот од 1,2 – 1,6 г/кг ТМ протеини е доволен за сите спортисти. Максимално дозволена количина е 1,8 г/кг ТМ. За количини поголеми од 2 г/кг ТМ, НЕ ПОСТОЈАТ научни докази дека се оправдани и дека му даваат предност на спортистот (Кларк Н., 2000). Истиот автор нуди лесен начин за проценка на адекватен внес на протеини за здрава возрасна единка: секојдневно да се внесуваат 2 шолји млеко или јогурт + 120 до 200 г протеинска храна (колку женска дланка). Оние кои имаат зголемени потреби можат да внесат екстра уште 2 шолји млеко или јогурт.
И Fox E.L., Bowers R.W., and Foss M.L. (1993), како и Bernadot D. (2000) имаат слично размислување, според кое, за да може спортист од 75-80 кг, неделно да добие 500-1000 г мускулна маса, потребни му се САМО 1.3-1.6 г/1 кг ТМ. Но под услов тој да внесува ДОВОЛНО јаглехидрати, бидејќи тие се главните даватели на енергија за сите спортисти.
Постојат некои автори чие мислење е спротивно на наведеното. Така, Тројачанец З. (1992), препорачува внес на 3, па дури и 4 г/кг ТМ кај спортовите кај кои доминираат силовите дејства и кај спортови кај кои доминираат брзинските својства (атлетика), што денес се смета за многу голема и непотребна количина.
Денес се попопуларни се аминокиселините во прав, како на пример, аргинин и орнитин. Дека е тоа повеќе мит отколку вистина говори фактот, што до сега НЕ ПОСТОЈАТ научни докази дека некои аминокиселини влијаат на зголемување на мускулната маса. Бидејќи за да се случи тоа, според Кларк Н., 2000, потребни се сите есенцијални аминокиселини. Освен тоа со помош на вежбањето се зголемува мускулната маса, а НЕ со дополнителни протеини. Така, за да се зголеми мускулната маса за 0,5 кг неделно, треба да се внесат дополнително САМО 14 грама протеини, што е соодветно на 60 грама протеинска храна или треба да се внесат 1,5-1,8 г протеини/кг ТМ. Освен тоа, тие препарати се скапи, а сепак имаат помала количина аминокиселини од некои хранливи продукти.
ЗОШТО НЕ ПОВЕЌЕ БЕЛКОВИНИ?
- Според Bernadot D. (2000), вишокот на белковини може да биде и штетен, прво поради тоа што само 60 % од нив ќе се разградат, а другите 40 % ќе поминат во дебелото црево, неразградени и неискористени. Таму под дејство на бактериите се распаѓаат и се создава амонијак, и други штетни материи, кои треба црниот дроб дополнително да го оптоварат за да ги отстрани;
- Зголемен внес на белковини води до зголемено создавање на уреа и други метаболити, и бидејќи на телото му треба повеќе вода за да ги раствори и исфрли преку урината, дополнително се оптоварува организмот, односно бубрезите и предизвикува дехидратација;
- Вишокот на протеини или се користи како гориво (според Fox E.L., Bowers R.W., and Foss M.L.,1993), само 4-10 % од вкупниот енергетски расход или се таложи како поткожна маст;
- Според Брдариќ (наведува Милошевиќ П., 1986), за варење, апсорпција и резинтеза на белковините се троши многу повеќе енергија во споредба со шеќерите (30:6 %);
- Оброците богати со протеини повеќе заситуваат и создаваат чувство на зголемена сила, кое е лажно, бидејќи белковините само исклучително се користат како даватели на енергија.
