Пишува: Проф. д-р Дејан Докиќ, специјалист по пулмологија и алергологија
Последниве 20 години во фокусот на клиничките истражувања поврзани со патогенезата на АД беа Т-лимфоцитите. Круцијалната улога на Т-лимфоцитите во регулацијата на IgE продукцијата е докажана на мурини модели. Доказ за идентичната улога на Т-лимфоцитите и кај човекот се веќе потврдени. Цитокините коишто се продуцирани од страна на активираните Т-лимфоцити играат важна улога во регулацијата на имуниот одговор. Денес е познато дека Т-хелперните лимфоцити се поделени во два подвида врз основа на профилот на цитокини што го продуцираат. Th1 лимфоцитите продуцираат: IL-2, IL-3, IL-10 и INF-y и учествуваат во клеточно-посредуваните имуни одговори (пр. инфекција и одложена хиперсензитивност), додека пак Th2 лимфоцитите продуцираат: IL-3, IL-4, IL-5, IL-6, IL-8, IL-10, IL-13 и GM-CSF (granulocyte-macrophage colony stimulating factor) и учествуваат во непосредните хиперсензитивни одговори.
Докажано е дека IL-4 е изотипен “switch“ фактор којшто им дава наредба на В-лимфоцитите да продуцираат IgE.
B-лимфоцитите од пациентите со АД спонтано продуцираат поголеми количества IgE во споредба со В-лимфоцитите од здравите испитаници. В-клетките имаат зголемена експресија на нискоафинитетниот рецептор IgE (CD23) на нивната површина. На ин витро модели докажано е дека IL-4 не само што ја зголемува продукцијата на IgE туку води и до “up“-регулација на експресијата на CD23.
Голем број испитувања потврдиле дека кај пациентите со АД доминира Th2 цитокинскиот профил со зголемено ниво на IL-4 и IL-5. Хуманите клонови на Т-лимфоцитите од пациентите со АД продуцирале значително помали количества на INF-y (Th1 цитокински профил), а поголеми количества IL-4, што било придружено со покачено ниво на IgE.
Голем број студии ги потврдиле наодите дека по додавањето на INF-y на култури од клетки доаѓа до смалување на синтезата на IgE и до “down“-регулација на експресијата на CD23. Исто така, докажано е дека во кожмите лезии на пациентите со АД пронајдени се голем број алерген специфични Т-лимфоцити кои продуцираат Il-4 и во 70% припаѓале на Th2 фенотипот. Овие податоци укажуваат на фактот дека атописките пациенти, особено оние со АД, не синтетизираат INF-y во доволни количества и кај нив предоминира Th2 клеточниот фенотип, што резултира со покачена синтеза на IL-4 и зголемена продукција на IgE, што води до локална алергиска реакција. Голем број студии докажале дека пациентите со АД имаат Th2 цитокиснки профил кој е демонстриран не само кај CD4+ клетките, туку и кај CD8+ (T-супресорни лимфоцити).
Неколку групи научници го промовираат моделот на секвенцијална активација на Т-хелперните лимфоцити кај АД, што води до активација не само на Th2, туку и на Th1 лимфоцитите. Овие истражувања укажуваат дека во хроничните лезии на АД се детектираат големи количества INF-y, сугерирајќи дека Th1 лимфоцитите имаат важна улога во одржувањето на инфламацијата кај АД. Важно е да се нотира дека има експресија на различни цитокини во акуtните и хроничните лезии кај АД. Во акутните лезии доминира зголемената експресија на IL-16, што е специфичен хемоатрактант за CD4+ (Т-хелперни клетки) и која има улога во започнувањето на инфламаторниот процес преку регрутирање на CD4+ Т-лимфоцитите. Во акутните лезии исто така е зголемена експресијата на IL-13, укажувајќи на важната улога на Th2 лимфоцитите во акутната алергиска реакција.
Во хроничните лезии доминира зголемената експресија на IL-12, што е продукт на Th1 лимфоцитите, укажувајќи на фактот дека тие имаат важна улога во модулирањето на хорничната алергиска инфламација.
Од посебен интерес е улогата на Т-мемориските клетки. Тие имаат на својата површина CLA антиген кој претставува рецептор за Т-клетките. Голем број на ин виво студии го докажале присуството на активирани CLA+Т-клетки во кожните лезии на пациенти со АД. Овие CLA+Т-клетки продуцирале Th2 цитокиснки профил, IL-13 и зголемени количества IgE, укажувајќи на важната улога воо имунопатогенезата на АД.
(Продолжува)
