Проф. д-р Јоксимовиќ: ХЕЛИКОБАКТЕР ПИЛОРИ ИНФЕКЦИЈА

Бактерии во желудочниот сок за прв пат биле забележани уште пред повеќе од 100 години. Нивната поврзаност со гастритис е утврдена во 1970 година. Во 1982 година, Маршал и Ворен идентификуваа, а потоа и на култура потврдија гастрични бактерии, Campylobacter pyloridis, подоцна рекласифицирани како Helicobacter pylori (H. pylori).

пишува: Проф. д-р Ненад Јоксимовиќ

H. pylori е gram негативна бактерија, со спирален облик, со флагели на едниот крај, со должина од 3.5 микрони и дебелина од 0.5 микрони. Муколитичните ензими кои ги продуцира го олеснуваат поминувањето низ слој од слуз на гастричната површина. Од друга страна, гастричен муцин се лачи за да служи како природна заштита на домаќинот против желудочната киселина и H. pylori инфекцијата.

H. pylori е во состојба да преживее во кисела средина на желудникот и да адхерира врз гастричната слузница. Бактериската уреаза која ја лачи овозможува хидролиза на уреа во амонијак во луменот на желудникот. Амонијакот, пак, помага да се неутрализира желудочната киселина при што формира заштитен облак околу бактеријата на H. pylori, овозможувајќи и да навлезе во желудочниот мукус. Потоа започнува процес на врзување на H. pylori со одредени епителни клеточни рецептори. Следува процес на зголемување на секреција на желудочна киселина и појава на тип Б гастритис.

Helicobacter pylori
Helicobacter pylori, во мукусот на желудникот

Серолошки докази за H. pylori инфекција ретко се среќаваат пред 10-годишна возраст, но се зголемуваат до 10 % кај оние на возраст помеѓу 18 и 30 години, а дури до 50 % кај постари од 60 години. Во земјите во развој, каде што поголемиот дел од децата се заразени пред 10-годишна возраст, преваленцата кај возрасните се движи повеќе од 80-90 %. Во САД е утврдено дека во рамките на која било возрасна група, инфекцијата е почеста кај црнците и хиспано во споредба со белото население; овие разлики, веројатно, се поради социо-економски фактори. Епидемиолошки студии покажуваат дека повеќето инфекции се стекнуваат во детството уште пред 5-годишна возраст, дури и во најразвиените земји. Кај инфицирани лица со H. pylori неретко може да се развие гастритис, гастричен или дуоденален улкус, аденокарцином на желудникот и/или non-Hodgkin’s лимфом на желудникот.

Аденокарцином на желудникот

Луѓето се главен резервоар на инфекцијата. Сепак, H. pylori е изолиран од животни – примати, како и кај домашни мачки. Изолација на H. Pylori од плунката и желудниковиот сок кај животните, укажува на тоа дека може да настане пренос на луѓето. Не е јасно како првично овие животни се стекнале со  H. pylori инфекција. Преносот е преку фекално-орален пат од човек на човек или орално-орален (помалку веројатен). Опишана е идентификација на H. pylori во млекото и гастричното ткиво кај овци, што укажува дека овците може да бидат резервоар и домаќини на H. pylori. Со ова се објаснува повисока стапка на инфекција, (прикажана во ретроспективна студија) помеѓу пастирите во споредба со нивните браќа и сестри. Постојат студии кои укажуваат на колонизација на H. pylori во жолчното ќесе, при што е утврдена зголемена појава на жолчни калкули, метаплазии и дисплазии на истото. Повторна инфекција со H. pylori по успешното лекување е исклучително ретка. Повторна појава на инфекција со H. pylori најчесто претставува реактивирање на првичната. Кај возрасни се јавува помалку од 2 % на годишно ниво, стапка слична на инфицирање кај возрасни. Ниска стапка на реинфекција кај возрасните преставува помал ризик за инфекција во текот на зрелоста, иако стекнатиот имунитет од примарната инфекција е значаен. Се претпоставува дека стапката на реинфекцијата може да биде повисока кај децата во земјите во развој, особено кај оние од нискиот социоекономски статус. Во извештаите од западна Европа се покажува стапка на годишен повторување на инфекција од 1-2 %.

Дијагностички тестови за Helicobacter pylori инфекциите можат да се поделат во две групи:

Инвазивни

  • Rapid urease test,
  • Биопсиони ureasа test,
  • Brush cytology,
  • Bacterial culture.

Неинвазивни

  • Urea издишаен тест,
  • Serology,
  • Stool antigen assay,
  • Salivary assays,
  • Urinary assays,
  • 13C-urea blood test,
  • PCR-Polymerase chain reaction.

Техниките на тестовите можат да бидат:

а) директни (култура, микроскопска верификација на организмот)

б) индиректни (користење на уреаза или докажување на антитела).

 

Изборот на тестот зависи од: трошоците, достапноста, клиничката состојба, преваленцијата на населението на инфекцијата, веројатност на инфекцијата и фактори како што се употребата на инхибитори на протонската пумпа и антибиотици кои можат да влијаат на одредени резултатите од тестот.

Препораките за дијагностичко тестирање за H. pylori се издадени во 1994 година од Националниот институт за здравство (NIH). Во 2006 година од Европската истражувачка група за Helicobacter (EHSG) и најнови во 2007 година од Американскиот колеџ за гастроентерологија (ACG).