Крајниците имаат важна улога во одбрана на организмот од инфекции. Од друга страна, хроничното воспаление на крајниците може негативно да се одрази на општото здравје како кај децата така и кај возрасните.
Педијатрите и оториноларинголозите често пати водат стручни дебати за прашањата дали и кога треба да се вадат крајниците (тонзилектомија) во детската возраст. Поточно кажано, неопходно е да се разграничи дали е поголема користа или штетата од вадењето на крајниците и врз основа на тоа да се донесе одлука: за тонзилектомија или против.
Вадењето на крајници е најчеста оперативна интервенција во оториноларингологијата и еден од најзастапените хируршки зафати во детската возраст.
Денес се воспоставени протоколи и насоки во кои се вметнати критериумите односно индикациите за отстранување на крајниците. За операција на деца помлади од 6 години се применуваат построги критериуми.
Операцијата на крајници доаѓа предвид, пред се, кај чести воспаленија на крајниците (5 или повеќе епизоди во годината) проследени, односно дијагностички потврдени со барем еден од следниве критериуми:
- позитивен брис од грло на бета хемолитичен стрептокок од гр. А,
- присуство на гнојни наслаги на крајниците,
- телесна температура > 38˚ C
- зголемени и болни лимфни јазли на вратот
Меѓутоа, голем број на операции се должат на зголемени (хипертрофични) крајници, а посебно на зголемен трет крајник кои се причина за константно отежнато дишење и голтање, а децата во текот на ноќта ’рчат и имаат епизоди на престанок на дишење (синдром на опструктивна апнеа). Кај овие деца зголемениот трет крајник претставува дополнителна причина за развој на чести и повторувачки акутни воспаленија на средното уво како, и појава на секрет во средното уво со намалување на слухот.
Пред да се донесе дефинитивна одлука за вадење на крајници се препорачува шест месечен период на следење на пациентот. Откако ќе се постави индикација за тонзилектомија се препорачува интервенцијата да се реализира побрзо како би се постигнал поголем успех од зафатот.
Која е најраната возраст за операција?
Основен индикатор кој диктира кога ќе се направи оперативната интервенција е тежината на клиничката слика. Што се однесува до возраста, операција на третиот крајник може да се направи кај дете со веќе навршена една година. Отстранување, пак, на крајниците се прави по навршена трета година од животот, затоа што очекуваниот губиток на крв во текот и по интервенцијата може да биде ризик фактор за помало дете.
