ПИШУВА:
Проф. д-р Ристо Чоланчески
специјалист по општа хирургија – супспецијалист по торакална хирургија
♦♦♦♦♦♦♦
Тироидектомија се нарекува хируршкото отстранување на дел или на целата тироидна жлезда. Тироидната жлезда во нашиот народ се нарекува штитна жлезда и претставува орган кој е диригент на организмот, бидејќи ги регулира метаболните процеси на ниво на клетките и така учествува во регулацијата на скоро сите процеси во организмот, од срцевата работа па се до регулација на сонот.
Тироидектомијата се изведува како процедура на хируршко лекување на бројните нарушувања во работата на штитната жлезда. Тие вклучуваат рак, неканцерозно зголемување на тироидната жлезда (гушавост), хиперактивна тироидна жлезда (хипертироидизам), хипоактивна тироидна жлезда (хипотироидизам), аденоми (единечни и мултинодозни) како и воспалителни и вродени болести на штитната жлезда.
Тироидектомијата претставува хируршки зафат за кој се останува во болница 24 часа по операцијата. Пациентите веднаш може да јадат и пијат вообичаено како и пред операцијата
Колку од вашата тироидна жлезда ќе се отстрани за време на тироидектомија зависи од причината за операцијата. Доколку треба да се отстрани само дел од тироидната жлезда (делумна тироидектомија), тироидната жлезда може да работи нормално по операцијата. Ако пак треба да ја отстраните целата тироидна жлезда (тотална тироидектомија), ќе ви е потребен секојдневен третман со тироиден хормон за да ја замени природната функција на тироидната жлезда.
Зошто се препорачува тироидектомија?
Постојат неколку заболувања на штитната жлезда кои се лекуваат со отстранување на делови или на целата тироидна жлезда.
Гушавоста, дифузното зголемување на штитната жлезда претставува најчеста причина за тироидектомија. Гушавоста најчесто е дифузна низ целата жлезда и во голем број на случаи е пропратена со единечни, но и многубројни чворови низ жлездата кои можат да бидат активни или пасивни. Според нивната активност гушавоста може да биде хипер или нормотиреотична во однос на присутноста на тироксинот во крвта. Отстранувањето на целата или дел од тироидната жлезда може да биде опција за хируршки третман на голема гушавост. Големата гушавост може да биде непријатна или да го отежнува дишењето или голтањето.
Претерано активна тироидна жлезда (хипертироидизам). Тироидната жлезда во делови или во целост произведува значителни количини на хормонот тироксин. Исто и Базедовата болест е вид на хипертиреоидизам.
Аденоми на штитната жлезда (единечни или многубројни жлездести чворови) претставуваат неретка причина за тироидектомија особено кај сомнителни наоди при пункциона биопсија на некои чворови. Поголеми аденоми на тироидеата може да предизвикуваат проблеми со притисок врз околните вратни структури, што исто така претставува показател за потреба од тироидектомија.
Тироидектомијата се препорачува кај воспаленијата на тироидеата, особено при Хашимотовиот тироидитис.
Сомнителни јазли на тироидната жлезда. Некои тироидни јазли не можат да се идентификуваат како канцерогени или неканцерозни по тестирање на примерок од тенкоиглена биопсија, тогаш, исто така, се препорачува тироидектомија врз основа на целовкупноста на наодите.
Рак на тироидната жлезда. Ракот е најчеста причина за тотална тироидектомија. Ако имате рак на тироидната жлезда, отстранувањето на поголемиот дел или на целата тироидна жлезда ќе биде најверојатна опција за третман.
Индикација за хируршки третман на тироидната жлезда
Индикацијата за оперативен третман на тироидната жлезда, тироидектомија, секогаш ја поставува хирургот врз основа на наодите на патолошката состојба која претходно се дијагностицира со низа достапни дијагностички процедури. Болните кои имаат основа за поставување на оперативна индикација, односно наод на тироидната жлезда, претходно, предоперативно се прегледуваат за евентуално присуство на други болести, кои можат да бидат контраиндикација за тиреидектомија или воошто за каков било хируршки зафат.
Предоперативна подготовка
Како за сите други хируршки процедури, така и за тироидектомијата пациентите треба да поминат низ предоперативна припрема, која се состои од проценка на општата состојба на целокупниот организам, а најмногу на кардиопулмоналниот систем. Оваа подготовка ја води анестезиолошкиот тим во соработка со хирургот. Целта на подготовката е пронаоѓање на евентуални состојби во организмот кои би биле контраиндикација за операција заради избегнување на постоперативни компликации.
Најчесто при тироидектомијата настанува менување на гласот што се враќа во нормала во рок од два до три месеци постоперативно
Предоперативната подготовка за тироидектомија неодложно содржи одредување на количина на тироксин и ТСХ во крвта, одредување на морфологија на жлездата со КТ на вратната регија со контраст, ОРЛ преглед на гласниците и фарингсот, пункциона биопсија на неразјаснети чворови низ тироидното ткиво како и општи прегледи на срцето (ЕКГ, евентуално ЕХО) комплетни лабораториски наоди и сите други протоколарни прегледи според патолошката состојба на тиреоидеата.
Тек на тироидектомијата
Хирурзите обично вршат тироидектомија со општа анестезија, така што нема да бидете будни за време на процедурата. Анестезиологот ви дава лек за анестезија како гас – за да дишете преку маска – или инјектира течен лек во вена. Откако ќе бидете онесвестени, цевка за дишење ќе биде поставена во вашата трахеа за да го помогне дишењето во текот на постапката.
Хируршкиот тим поставува неколку монитори на вашето тело за да го проверат пулсот, крвниот притисок и нивото на кислород во крвта во текот на целата процедура. Овие монитори вклучуваат манжетна за крвен притисок на вашата рака и доводи за монитор на срцето прикачени на градите.
По внес на пациентот во анестезија, хирургот прави рез, најчесто околу 10 сантиметри (инцизија) ниско во центарот на вратот, веднаш над градната коска. Често може да се стави во браздата на кожата каде што ќе биде тешко да се види по заздравувањето на засекот. Целата или дел од тироидната жлезда потоа се отстранува, во зависност од причината за операцијата.
Ако правите тироидектомија поради рак на тироидната жлезда, хирургот може да ги испита и отстрани лимфните јазли околу тироидната жлезда. Кај некои пациенти, хирургот користи специјална опрема за да ја следи иритацијата на гласните жици за време на процедурата за да спречи трајно оштетување. Тироидектомијата вообичаено трае 1 до 2 часа, иако понекогаш може да потрае повеќе или помалку време, во зависност од наодот на тироидната жлезда.
Постоперативен тек на тироидектомијата
По тироидектомијата, пациентите се разбудуваат во операционата сала или во собата за будење и опоравување, каде што ќе бидат екстубирани, ќе дишат спонтано и ќе се опоравуваат од анестезијата и операцијата. Ова опоравување обично трае еден час.
Пациентите за целото време се обезболени, така што нема да чуствуваат никаква нелагодност во постоперативниот тек. На местото на засекот, раната ќе биде покриена со газа. Под раната се поставува пластичен дрен – цевка низ која ќе се дренира раната во наредните 24 часа. Дренот обично се отстранува утредента по операција, кога пациентот ја напушта клиниката.
Пациентите после тироидектомија, може да имаат осет на отежнато дишење или зарипнатост, но истото поминува за неколку часа по операцијата и најчесто е последица на иритацијата од тубусот за време на операцијата.
Колку од вашата тироидна жлезда ќе се отстрани за време на тироидектомија зависи од причината за операцијата. Доколку треба да се отстрани само дел од тироидната жлезда (делумна тироидектомија), тироидната жлезда може да работи нормално по операцијата. Ако пак треба да ја отстраните целата тироидна жлезда (тотална тироидектомија), ќе ви е потребен секојдневен третман со тироиден хормон за да ја замени природната функција на тироидната жлезда
Тироидектомијата претставува хируршки зафат за кој се останува во болница 24 часа по операцијата. Пациентите веднаш може да јадат и пијат вообичаено како и пред операцијата.
Контрола на состојбата и вадење на конците по операцијата се изведува меѓу една недела до десет дена постоперативно. Влажнење на раната со вода и лична хигиена се прави по вадење на конците од раната. Раната целосно зараснува за еден месец од процедурата.
Пациентите се враќаат на своите вообичаени активности во зависност од обемот на тироидектомијата и потребата за заменска терапија со левотироксин, но скоро никогаш подолго од еден месец од оперативниот третман.
Мерките на претпазливост по направена тироидектомијата важат како и за другите хируршки процедури, воглавно избегнување на прекумерни ненадејни напрегања и доследна примена на препорачана терапија.
Резултати од тироидектомијата
Долгорочните ефекти на тироидектомијата зависат од тоа колкав дел од тироидната жлезда е отстранета.
- Делумна тироидектомија
Ако се отстрани само дел од тироидната жлезда, преостанатиот дел обично ја презема функцијата на целата тироидна жлезда. Значи, можеби нема да ви треба терапија со тироидни хормони.
- Целосна тироидектомија
Ако ви се отстрани целата тироидна жлезда, вашето тело повеќе не може да произведува тироидни хормони. Без лекови, ќе развиете симптоми на недоволна тироидна жлезда (хипотироидизам). Овие симптоми може да вклучуваат сува кожа, замор и зголемување на телесната тежина. Ќе треба да земате пилула секој ден што содржи синтетички тироиден хормон левотироксин.
Оваа хормонска замена е идентична со хормонот што вообичаено го создава вашата тироидна жлезда и ги извршува сите исти функции. Вашиот ендокринолог ќе ја тестира вашата крв за да знае колку замена на тироидните хормони ви е потребна.
Огромен број на пациенти, во секојдневната пракса, се способни и за најтешки физички оптоварувања и покрај целосно извадените тироидни жлезди.
Што да очекувате по направена тироидектомија
Најчесто поставувано прашање после хирургијата на тироидната жлезда секогаш е прашањето за губење на гласот и неретко појавата на намален калциум во крвта – хипокалцемија.
Губење на гласот во тироидната хирургија е секогаш можно и неретко присутна појава која се должи најчесто на повреда на рекурентните нерви, кои ја регулираат работата на гласните жици. Постојат и други причини за губење на гласот постоперативно, најчесто следи омекнување на дишникот од притисокот на тироидеата врз него како и директна повреда при анестезиолошки процедури односно интубацијата со цевка.
Повредите на рекурентниот нерв во светски рамки, според извештаите на бројните хируршки центри за операции на тироидната жлезда се движат во рамките на 2-3 % на таканаречени минливи повреди, а 0.3 до 1 % и трајни повреди кои доведуваат до трајно губење на гласот, што претставува извонредно низок просек на повреди.
Најчесто при тироидектомијата настанува менување на гласот што се враќа во нормала во рок од два до три месеци постоперативно.
Хипокалцемијата настанува како последица од намален паратироиден хормон постоперативно како последица на инцидентно повредување или вадење на паратироидните жлезди, компликација која е многу ретка во современата хирургија на тироидеата.
За да закажете преглед кај проф. д-р Ристо Чоланчески – торакален хирург јавете се во контакт центарот на клиниката „Жан Митрев“ на 02/3091-484
