Проф. д-р Руждија Калач: Повреди во боксот

Боксот е контактен спорт во кој се тежнее кон фактичка деструкција на противникот,  а со тоа е скоро невозможно да не случи каква било повреда.

Пјер де Кубертен го дефинира спортот како доброволен и вообичаен култ на интензивно мускулно вежбање, засновано на желбата за напредок, кој може да оди до ризик. Трауматологијата на спортот е еден од најважните фактори на тој ризик. Следењето и анализата на спортските повреди помага во спортот затоа што на тој начин повредите може организирано да се лекуваат, да се проучуваат и да се спречуваат.

Пишува: Проф. д-р Руждија Калач, Факултет за физичко образование, спорт и здравје

Боксот е контактен спорт во кој се тежнее кон фактичка деструкција на противникот,  а со тоа е скоро невозможно да не случи каква било повреда. За време на борбата во рингот стратешките средства за водење на борбата се ударите. Победата зависи од силината, количината и прецизноста на правилно зададените удари во виталните точки на противникот. Во зависност од тежината и карактерот на ударите можат да се случат бројни повреди.

Победата се постигнува со поголема количина на собрани поени, упатувајќи кон противникот, правилни и бројни удари, или борбата завршува со пласирање на еден силен удар. Овој феномен го прави боксот многу ценет спорт, а боксерите почитувани спортисти во секое општество во целиот свет.

Целта е да се направи преглед на основни повреди кои се случуваат во боксот, кои се во основа последица на делување на одредени механички сили на телото или дел на телото, така и на таа внатрешна лезија на коскено – мускулниот систем кои случуваат со текот на напорните тренинзи или борби.

ВИДОВИ ПОВРЕДИ

Без разлика на тежината на повредата во спортот тие може да да се поделат на ендогени и егзогени.

Ендогени повреди претставуваат анатомски и физиолошки промени на ткивната структура, првенствено поради заморот и оптоварувањето кои се појавиле кај спортистот. Акутно се појавуваат поради ненадејните контракции, истегања, растегнувањето на меките структури на физиолошките контракции (руптура на мускулите), истегање на влакната. Хроничните симптоми резултираат од кумулативно делување, кога од следствено повторуваните напрегања доаѓа до повреда, ткивата не се во состојба на секогаш повторуваниот и прекумерниот притисок и напрегања да се спротивстават и затоа се случува руптура на мускулните влакна, тетивите, руптура на ахилова тетива, болни препони и сл.

Егзогени повреди се случуваат со делување на надворешните сили. Овие повреди во спортот се почести и по природа може да бидат потешки, затоа што се предизвикани од посилни директни или индиректни механички дејствија, термички оштетувања и хемиски фактори. По својата природа повредите се предизвикани со сила, и тоа предизвикува промена на структурата од која било телесна површина надворешна или внатрешна. Во зависност од очуваноста на кожата и слузницата, повредите се делат на затворени и отворени. Тие може да бидат од различен степен и обем.

Со делувањето на механичките фактори (удари) директно, доаѓа до повреда на кожата, поткожното  ткиво, крвните садови, нервите, коските и зглобовите.

Делувањето на индиректните механизми, доаѓа до повреди на мускулите, лигаментите, коските и зглобовите.

Микроруптура или лацерација на мускулите

Ако силата на делување е посилна тогаш може да дојде до делумно кинење на одделни мускулни влакна, односно лацерација на мускулот. Кинење на одделните мускулни влакна подразбира и прекин на помалите локални крвни садови што предизвикува крварење и помал хематом локално (интрамускуларно). Треба да се напомне дека контузионите повреди на мускулот може да се случат во моментот кога мускулот е обично во максимална контракција, а влакната во максимална тензија. Во таквите состојби мускулот многу полесно се оштетува и кине, а ширината наоколу со контузија, нагмечено ткиво е секогаш поголемо.

(Продолжува: Класификација на повреди)