КАРАКТЕРИСТИКИ НА ИСХРАНАТА ПРЕД ПОЧЕТОКОТ НА НАТПРЕВАРОТ
За спортистите појадокот е еден од најважните оброци во текот на денот. Зошто? Според Pollitt, 1995 (наведува Кларк Н., 2000), доколку некој спортист не појадува, многу веројатно е дека подоцна, во текот на подоцнежните утрински часови ќе му падне концентрацијата, ќе биде раздразлив, нервозен и ќе му недостасува енергија за попладневниот тренинг. Затоа, тој НИКОГАШ не смее да се одбегнува!
Факултет за физичко образование, спорт и здравје, Скопје
Секогаш може да се одбере појадок кој му одговара на секој спортист. Така, ако првиот тренинг е многу рано наутро (обично кај пливачи), и ако потоа спортистот оди во училиште или на факултет, па нема време за класичен оброк, тогаш може пред тренингот да земе јаткасти плодови (ореви, бадеми, лешници, кикиритки), кои се богати со енергија, суво овошје (грозје, смокви, сливи), јогурт или млеко. На тој начин ќе може да ја консумира оваа храна дури и на пат кон базенот или салата, а по тренингот може да земе „класичен“ појадок (сендвич, со овошје и сок), кој ќе му даде енергија за преостанатите обврски. Подобра варијанта е да се подготви сендвич од дома (бидејќи може да се одбере здрава и храна која спортистот ја сака).
Табела 3. Различни модели на појадок и добиена енергија во зависност од тоа, според Кларк Н., 2000
| модел на исхрана |
појадок |
тренинг |
добиена енергија |
| прв модел | вода (во 07:55) | во 08:00 | 159.143 Nm енергија |
| втор модел | 180 ккал (шеќер во вода) – (во 07:55) | во 08:00 | 175.210 Nm енергија |
| трет модел | спортска плочка и вода – (во 07:55) | во 08:00 | 176.013 Nm енергија |
| четврт модел | во 07:55 појадок со 800 ккал, богат со шеќери и
во 11:55 спортска плочка и вода |
во 12:00 |
194.738 Nm енергија |
Друга варијанта е да се консумираат наутро пред тренингот житарки со млеко или јогурт и свежо (банана) или суво овошје. Подоцна или ако тренингот не е рано наутро, тогаш може да се појадува печиво со јогурт или млеко, пица, пита, крофни и слично по избор на спортистот.
Треба само да внимава да не се внесува оброк богат со концентрирани шеќери непосредно пред тренингот, бидејќи може да настане реактивна хипогликемија. Ако некој спортист не појадувал и дошол гладен, тогаш за да се одбегне реактивната хипогликемија, подобро е јаде во првите 10 минути од тренингот и, секако, да внимава што!!!
Всушност треба да се истражува и да се екпериментира, за да се види каков појадок му дава највеќе енергија на спортистот. Така, направено е истражување со 10 спортисти на кои им се давани 4 различни појадоци и потоа е мерена количината на добиената енергија.
МЕЃУОБРОЦИ
Меѓуоброците се дозволени, а во спортовите на издржливост се неопходни. Дури на пример, според Bernadot D. (2000), кај велосипедистите дури 49 % од вкупниот енергетски внес се внесуваат со ужини, а 30 % од пијалаците. Добар избор за ужини кај спортистите се: суви житарки (без млеко или јогурт), овошје (свежо или суво), јатки, крекери и переци, немасни колачи, интегрални печива, пуканки или јогурт. Katch F. I., McArdle W. D. (1999) велат дека кај спортистите се дозволени 2 ужини по 5 % од вкупниот енергетски внес.
РУЧЕК И ВЕЧЕРА
Според Кларк Н. (2000), кај сите спортисти (и кај атлетичари и кај билдери), ручекот и вечерата треба да содржат 2/3 јаглехидрати, а само 1/3 протеини. Според McArdle W. D., Katch F. I.& Katch V. L. (2004), тие треба да бидат по 30 % од вкупниот енергетски внес.
