Пишува: Проф. д-р Винка Вукотиќ
Уролог
Се претпоставува дека секоја жена барем пет пати во текот на животот има воспаление на мочниот меур, односно циститис. Тоа воедно е и најчестата инфекција на уринарниот тракт, која за среќа, не е комплицирана и лесно се лекува. Жените се посклони кон уринарни инфекции поради анатомијата, оти женскиот мочен канал е покус од машкиот, а со тоа се поизложени на инфекции. Воспалението на мочниот меур најчесто ги погодува младите жени кои штотуку стапуваат во сексуални однси, но кон нив се склони и жените по менопаузата.
Но, најчеста заблуда е дека партнерот е тој кој ја пренесува инфекцијата. Воспалението настапува само, во телото на жената, оти бактериите кои ја создаваат инфекцијата веќе се наоѓаат во уринарно-гениталниот тракт на жената.
Акутниот цистит е една од најчестите инфекции кај жените од 15 до 50-годишна возраст, односно во полово-активниот период.
Ова воспаление спаѓа во групата инфекции на горниот уринарен тракт, најчесто е предизвикано од бактерии кои може да навлезат во уринарниот систем преку мочниот канал (уретрата) или поретко преку циркулацијата. Иако поретко, циститисот може да се јави и како реакција на радиотерапија, при користење на некои лекови или иританси (вагинални спрејови, катетри), а може да биде и компликација од некои други заболувања.
Воспалението на мочниот меур може да биде болно и вознемирувачко, а може да стане сериозен здравствен проблем ако инфекцијата ги зафати и бубрезите.
СИМПТОМИ
Матна урина, често мокрење мали количества дење и ноќе, отежнато и болно мокрење, итна потреба за уринирање (отежнато задржување на урината), непријатна миризба на урината, крв во урината, стомачна болка, чувство на непријатност и притисок во долниот дел од стомакот, болка во гр бот и болка при крајот од мокрењето се симптомите за акутен циститис. Сите тие се јавуваат поради надразнување на слузницата на мочниот меур.
Болка во грбот, висока температура и треска, гадење и повраќање, како и често и болно мокрење кое трае подолго од еден ден се основни знаци за бубрежна инфекција, односно за фаќање на горниот уринарен тракт. Во таков случај веднаш треба да се побара лекарска помош.
БАКТЕРИСКА ИНФЕКЦИЈА
Циститисот најчесто е бактериски и се јавува кога бактерија однадвор ќе влезе во уринарниот тракт преку уретрата каде што се намножува. Различните видови на бактеријата ешерихија коли се најчести причинители на бактерискиот циститис. По нив следуваат клебсиела, протеус мирабилис, ентерококус и стафилококус сапрофитикус. Бактериската инфекција на мочниот меур кај жените се јавува и како последица на сексуалната активност, но дури и сексуално неактивните жени се подложни на инфекции на долниот уринарен тракт, бидејќи во нивниот генитален тракт најчесто се наоѓаат бактерии-предизвикувачи на воспаление на меурот.
ИНФЕКЦИЈА НА БУБРЕЗИТЕ
Кога инфекциите на мочниот меур не се третираат навреме и соодветно или воопшто не се третираат, тогаш доаѓа до инфекција на бубрезите наречена пиелонефритис. Ако тие инфекции се чести, можат и да ги оштетат бубрезите.
При воспаление на мочниот меур може да се појави крв во урината (хематурија). Тоа, всушност, е присуство на еритроцити во урината, видливи са мо со микроскоп. Таквата појава најчесто се губи по соодветен третман, но често кај циститис предизвикан од бактерии крвта во урината може да се види и со голо око.
ДИЈАГНОЗА
Ако симптомите траат повеќе од еден ден, пациентот треба што побрзо да се јави кај лекар. Врз база на тие симптоми се поставува дијагнозата. Ако инфекцијата се јавува прв пат, тогаш не се потребни дополнителни испитувања, туку е доволно лекарот да го распраша пациентот за неговите симптоми и да ја потврди дијагнозата. Врз основа на симптомите и анамнестичките податоци лекарот одлучува кои тестови ќе треба да се направат. Прво се прават ориентациски тестови на урината за да се провери дали во неа има бактерии и поголемо количество леукоцити како последица на воспаление на мочниот меур. Бидејќи овие ориентациски тестови може да бидат лажно негативни, секогаш се прави и уринокултура. Со тоа се потврдуваат дијагнозата, при суството на бактерии во урината и видот и количеството на бактеријата во еден милилитар урина, и врз база на тоа се пропишува соодветен антибиотик по антибиограм.
ПРЕВЕНЦИЈА
Превентивните мерки се многу едноставни. Важно е да пијат многу течности, најмалку еден литар и половина во текот на денот. Течноста треба да се пие помалку во голтки, а не одеднаш. Оти, кога се пијат многу течности, се јавува нагон за мокрење, а тогаш бактериите се испираат. Со оглед дека сексуалниот однос често провоцира воспаление, се советува задолжително мокрење по односот. Се препорачуваа повремено да се пие увин или чај од брусница. Важна е и регулацијата на столицата, оти оние лица кои често имаат запек, почесто имаат и воспаление на мочниот меур. Со редовната столица се намалува склоноста кон инфекции, а во тоа може да помогнат пробитоците.
