Пишува Александра Стојановска/saska@panacea.mk
Во Скопје, од четвртокот до недела во организација на Македонското здружение за нефрологија, дијализа, трансплантација и вештачки органи се одржува 36. Светски конгрес на Интернационалното здружение за прочистување на крвта. Освен домашни, на настанот се присутни и многу странски еминентни професори и стручњаци од областа на нефрологијата, меѓу кои и проф. д-р Владимир Тесар, раководител на Одделот за нефрологија на Првиот медицински факултет при Карловиот универзитет во Прага, Чешка.
Проф. Д-р Тесар е автор на над 240 публикации за интерна медицина, ревматологија, прочистување на крвта, нефрологија, со посебен акцент на генетските заболувања на бубрезите, кардиоваскуларните компликации на бубрежната болест, лупус нефритис.
Со него разговаравме за тоа што е акутна бубрежна инсуфициенција, зошто се појавува, кои се симптомите и кое е најдоброто решение за порано откривање на оваа сериозна болест, особено поради податокот дека пациентите кои боледуваат од неа доаѓаат предоцна, во фаза кога дијализата е единствениот излез.
Што е акутна бубрежна инсуфициенција?
Проф. д-р Тесар: Акутна бубрежна инсуфициенција е ненадејно влошување на бубрежната функција: бубрезите престануваат да излачуваат урина, престануваат да ги елиминираат штетните материи од крвта и престауваат да ја регулираат количината на киселина и електролити во крвта. Последиците се намалување или престанок на мокрење, зголемување на нивото на креатинин, калиум и киселина во крвта на пациентот. Може да биде тешка и може да биде потребен третман со дијализа.
Кои се причините за појава на акутната бубрежна слабост?
Проф. д-р Тесар: Постојат повеќе причини за појава на оваа состојба како дехидрација, откажување на срцето или црниот дроб, нефротоксични лекови, сепса, рак, различни дијагностички и терапевтски интервенции… Пациентите со срцеви заболувања, дијабетес и пациенти третирани со некои лекови може да бидат предиспонирани за акутна бубрежна инсуфициенција. Оваа состојба секогаш е последица на некои други болести, повреди и никогаш не е болест сама за себе. Затоа се смета како клинички синдром и претставува значаен медицински проблем.
Каква е симптоматологијата на оваа болест?
Проф. д-р. Тесар: Акутната бубрежна инсуфициенција може да биде потполно асимптоматска или симптомите може да се појават многу доцна кога кај пациентот веќе е неопходна дијализа (на пример, намалување на уринарната продукција). Ова е основната причина зошто ни се потребни биомаркери – за акутната бубрежна инсуфициенција да се дијагностицира рано и да се предвиди нејзиниот исход.
Кај акутната бубрежна инсуфициенција доаѓа до нагло влошување на функцијата на бубрезите со насобирање на штетните продукти и пореметување во балансот на течности и електролити. Симптомите може да бидат:
- Симптоми на основната болест поради која е дојдено до појава на акутна бубрежна слабост (пролив, крварење, фебрилност…);
- Намалување на количината на урина, иако оваа количина кај некои пациенти може да остане нормална;
- Отоци на ножните зглобови и добивање на тежина поради натрупување на течности;
- Губење на апетит, мачнини, поврашање, икање, замор, малаксалост и конфузност;
- Тешки и по живот опасни симптоми како недостаток на воздух, болки во градите, конвулзии или кома и пореметување на ритамот на срцето поради високото ниво на калиум во крвта.
Каков е третманот на акутната бубрежна слабост, што подразбира лекувањето?
Проф. д-р Тесар: Во моментов е многу неспецифичен, односно тој е ист кај пациенти со различни причинители одговорни за појавата на акутна бубрежна инсуфициенција и вклучува избегнување на нефротоксични агенси, нормализација на волуменот на крв и на крвниот притисок и секако дијализа доколку е потребна.
Што претставуваат биомеркерите за раната дијагноза на акутните бубрежни повреди во последната деценија и во наредната?
Проф. д-р Тесар: Биомаркерите треба да ни дадат шанса за навремено дијагностицирање на акутната бубрежна инсуфициенција многу рано (во рамките на часови) и може да биде специфична за различни причинители за појава на оваа болест.
Биомаркерот, исто така, може да ни го каже и местото на повреда на бубрегот, шансата опоравување на бубрегот или ризикот од хронична бубрежна болест и крајната фаза на бубрежна болест и морталитетот.
Истражувањето произлегува од употребата на неспецифични маркери на бубрежното оштетување на поспецифични, вклучувајќи пептиди, мали метаболити и микроРНК (рибонуклеинска киселина).
Кои мислите дека се некои од најитните прашања што треба да се решат во 2019 година во областа на нефрологијата?
Проф. д-р Тесар: Главната област во нефрологијата сега е поспецифичниот третман на индивидуалните бубрежни заболувања со цел да се спречи нивната прогресија кон бубрежна инсуфициенција. Третманот е често многу ефикасен, но скап и можеби не е достапен во сите делови во светот. Дури и во земјите со високи примања овие нови алтернативи за третман може да не бидат поскапи од процесот на дијализа и трансплантацијата.
