Според последните податоци од Институтот за јавно здравје, и Министерството за здравство, заклучно со 10 јуни во земјава од почетокот на епидемијата со новиот коронавирус, се заразени 3364 лица. Половина од нив се излекувани или 1658, додека бројот на почнати лица од КОВИД-19 изнесува 157.
Проф.д-р Драган Даниловски, директор на Институтот за епидемиологија и биостатистика при Медицинскиот факултет во Скопје и поранашен министер за здравство, за хрватски портал ги појаснува причините за наглиот пораст на бројот на позитивни случаи на новиот коронавирус и од стручен аспект ги разоткрива слабостите и пропустите за ваквите поразувачки бројки, особено во последниве дестина дена.
Како го објаснувате наглиот скок на бројот на заболени: Дали во земјава вирусот навистина е мутиран и така покрена втор бран на заразата?
Проф. д-р Даниловски: За сега не постојат научни потврди дека вирусот навистина мутирал. Но, факт е дека и покрај зголемувањето на бројот на заразени, бројот на хоспитализирани лица се намалува, почнувајќи од 6. јуни. Бројот е хоспитализирани лица е посигурен показател на ширење на епидемијата од бројот на регистрирани позитвни случаи. Зошто? Бидејќи бројот на заразени секогаш зависи од бројот на тестирани. А, ако ги тестирате граѓаните само во жариштата на заразата, ќе добиете нереално поголем број на позитивни во однос на реалниот број на целата територија на државата.
За илустрација ќе ви кажам следниов пример: замислете дека треба да го процентите бактериолошкиот квалитет на водата на некое езеро, и за таа цел земате примерок вода од место на кое во езерото се излева фекалната канализација. Ќе заклучите дека водата е факлно контаминирана, но ако ја тестирате водата подалеку од местото на излевање на фекалиите, ќе добиете сосема поинаков резултат.
Значи, ако сакаме најобјективно да го процениме вистинскиот удел на заразени, треба да се тестира целото население. За жал, и покрај најавите дека ќе се почне со таков начин на тестирање уште на почетокот на јуни, не гледам навестување за такво нешто.
Некои, ова нагло зголемување на бројките на заразени го толкуваат со теоријата на кластери во кои вирусот букна под различни околности (џамии, цркви, фабрики, локални средини во кои луѓето не се придржуваат до епидемиолошките совети). Се согласувате ли со нивната интерпретација?
Проф. д-р Даниловски: Се согласувам во целост. Тоа се т.н. епидемиолошки важни случувања. За жал, дел од тие неповолни случувања, траат и понатаму. Фабриките и натаму работата, наводно придржувајќи се на мерките за лична заштита (маска, физичка дистанца, миење раце), голем број луѓе и натаму не се придржуваат до пропишаните мерки на заштита… Покрај се, се случи и преурането и нагло попуштање на пропишаните рестриктивни мерки. Се укина полицискиот час, се отворија кафулињата, излетничките места, туристичките места – Охрид, Преспа, Дојран… и бројот на заразени почна да се зголемува. Нагло, но не и секаде! 97 проценти од овој втор бран е локлаизиран во 12 општини. Во остатокот од земјата ситуацијата е мирна. Има општини каде нема ниту еден позитивен случај веќе две недели.
Откако изби нова епидемија во овие општини, беше прогласен полициски час во траење од 80 часа, но не се ограничи влез и излез во тие општини, што доведе до масовна “евакуација“ во туристичките места. А, луѓето ни таму не се придржуваа до мерките на заштита. Сето ова може да доведе до ширење на вирусот надвор од постоечките жаришта, за што ќе сведочиме во наредните денови.
Дали тогаш тоа значи дека луѓето се виновни?
Проф. д-р Даниловски: Луѓето се такви какви што се. Секаде! Кога ќе се соочат со непознато, и при тоа и со невидлив непријател, реакцијата е спонтан одранбен гард. Луѓето се затвораат како школки! Се раѓа пркос, револт и отпор кон пропишаните мерки.
Јасно е дека и најдобрите мерки би биле без значаен ефект ако не се успее да се совлада тој отпор. Како тоа да се постигне? Луѓето треба да се анимираат, да се направат соработници, партнери во борбата со невидливиот непријател. Како? Само со исправни информации за реалните ризици на заразата, начинот на пренесување, мерките за лична заштита… најзначајна улога треба да имаат матичните лекари во примарното ниво на здравствена заштита. Матичните лекари би требало да објаснат дека рестриктивните мерки не се во функција на скратување на нивната човекова слобода, туку во функција на заштита на нивното здравје и здравјето на нивното семејство. На тој план ние не се прославивме! Сметавме дека е доволно да се соопштат пропишаните мерки преку прес конференции и преку медиуми. Тоа се покажа дека не е доволно ефикасно. Исто така, контролата на спроведување на пропишаните мерки, како и санкционирањето на тие мерки, не беа на потребното ниво.
Како според Вас, како поранашен министер за здравство, се носи здравствениот систем во земјава со епидемијата? Подготвен ли е нашиот систем да уште поголем и посилен притисок ако вирусот продолжи да се шири?
Проф. д-р Даниловски: Досега, здравствениот систе, главно успешно се носи со епидемијата. На Клиниката за инфективни болести во Скопје, редовниот капацитет е пополнет 70 проценти. Но, во Градската општа болница капацитетот е 100 проценти полн. Постои можност за мобилизација на капацитети и во внатрешноста на земјата, како и подигање на монтажни болници. Но, далеку поважен проблем е кадарот. Ако има повеќе пациенти, постои можност да ни недостасуваат специфични профили на здравствени работници, особено анестезиолози интензивци. Да се надеваме дека нема да дојде до неповолен ток на епидемијата. (Тпортал)
