Инциденцата на Кроновата болест во Европа е околу 5,6 на 100 000 жители Инциденцата во Азија се движи 0,5 на 4,2 случаи на 100 000 жители. Најниските пријавени стапки се во Јужна Африка (0,3-2,6 на 100 000 жители) и Латинска Америка (0-0,03 случаи на 100 000 жители). Систематските прегледи пријавуваат дека највисоките преваленци на КБ биле во Северна Америка и тоа 319 на 100 000 жители и во Европа 322 на 100 000 жители. Највисоките пријавени годишни инциденци, пак, се 20,2 на 100 000 жители во Северна Америка, 12,7 на 100 000 жители во Европа и 5,0 на 100 000 жители во Азија и Блискиот Исток. 75 % од епидемиолошките студии покажуваат дека инциденцата на КБ се зголемува со текот на времето.
ВОЗРАСТ, ПОЛ И РАСНА ДЕМОГРАФИЈА
Возраста на која отпочнува ова заболување има бимодална дистрибуција. Првиот пик е меѓу 18 и 30 години, а вториот главно кај жени е меѓу 60 и 70 години. Како и да е болеста најчесто започнува пред 30 години; 20-30 % од пациентите се дијагностицирани за прв пат пред 20-годишна возраст. Кај постарите пациенти почеста е зафатеноста на колонот и подисталните сегменти од ГИТ, додека, пак, кај помладите предоминантна е илеалната болест. Генерално дистрибуцијата е слична меѓу двата пола, со лесно машка предоминантност. Стапката е 1-1,18 пати повисика кај мажите.
КБ е почеста кај белата во однос на црната раса, а е сосема ретка меѓу азијатите и хиспанците. Отприлика 20 % од пациентите со инфламаторни цревни заболувања се припадници на црната раса. Стапките се повисоки и кај Евреите особено кај Ashkenazi Евреите. Во Република Македонија во моментов нема статистички релевантни податоци за морбидитетот, како и морталитетот на заболени од Кронова болест. Поради тоа потребен е мултидисциплинарен пристап кај заболените од Кронова болест во смисла да се подобри соработката со ГЕХ Клиника (каде што медикаментозно се третираат полесните форми на ова заболување) не само заради статистична евиденција на морталитетот и морбидитетот кај Кронова болест, туку и заради детерминирање на временскиот интервал кога би бил оптимален период за извршување на хируршка интервенција.
КЛИНИЧКА СЛИКА
Околу 45 % од случаите со КБ се јавуваат како болест на илеумот и колонот, 20 % само на колонот, 33 % само на тенкото црево и 5 % во гастродуоденалниот регион и перианалниот регион изолирано (фистули, апсцеси, анални улкуси или стриктури и фисури).
Околу 20-23 % од пациентите со болест на дебелото црево имаат перианални компликации кои може да се јават пред да се развијат интестиналните симптоми и се манифестираат како прости кожни лезии, анални фисури, перианални фистули или апсцеси. Општите знаци, пак, вклучуваат треска, пролонгирани дијареи, придружена со абдоминална болка, слузав исцедок помала количина крв и гној, загуба на телесна тежина, малапсорпција, генерализирана малаксаност.
Пациентите може да се јават со симптоми на интестинална опструкција. Иницијално опструкцијта е секундарна на инфламаторен едем и спазам на цревниот ѕид и се манифестира со постпрандијална надуеност, грчевити болки (долен десен квадрант) и барборигми. Штом цревото стане хронично стеснето поради фиброза, пациентите манифестираат констипација и опстипација. Тоа се симптоми кои не се подобруваат со антиинфламаторна терапија и кај кои најчесто е индициран хируршки третман.
Ентеровезикалните фистули даваат знаци и симптоми на рекурентни инфекции на уринарниот тракт, пнеуматурија, додека, пак, ентеровагиналните фистули – фекулентен вагинален исцедок, ентерокутаните фистули – фекулентен исцедок на кожата. Развојот на фистули кон мезентериумот може да резултираат со формирање на интраабдомилани или ретроперитонеални апсцеси.
ИНТЕСТИНАЛНИ МАНИФЕСТАЦИИ
Мајорните интестинални манифестации на КБ се должат на трансмуралната природа на болеста, која води кон формирање на апсцеси, фистули, синуси, стриктури и адхезии. Покрај овие и погоре опишаните интестинални компликаци, перфорацијата е ретка, но е една од најсериозните компликации на КБ. Класичните карактеристики се оние на класичниот перитонитис, иако овие знаци и симптоми може понекогаш да се маскирани од терапијата со високи дози на стероиди или имуносупресивната терапија.
Токму овие интестинални манифестаци, кои најчесто се сметаат и за компликации на болеста, се и индикација за оперативен третман. Уште позначајно е тоа што нивната екстензивност и влијанието на општата состојба на пациентот имаат влијание и на постоперативното опоравување на пациентот.
Уште една значајна компликација на КБ е развојот на малигнитет на колон кај пациентите со зафатеност на колонот.
ЕКСТРАИНТЕСТИНАЛНИ МАНИФЕСТАЦИИ
Екстраинтестиналните манифестации се значајно обележје на инфламаторните цревни заболувања, какво што заболување е и Кроновата болест. Овие манифестации можат да го зафатат скоро секој органски систем и може да се манифестираат како мускулоскелетна, дерматолошка, хепатопанкреатобилијарна, офталмолошка, уролошка, пулмонална и хематолошка болест. Повеќето пациенти со екстраинтестинални манифестации имаат веќе дијагностицирана инфламаторна болест на цревата, додека пак некои пациенти развиваат екстраинтстинални манифестации пред појавата на цревните симптоми. Најчести екстраинтестинални манифестации кои се јавуваат кај КБ се артритис, анкилозирачки спондилитис, хипертрофична остеоартропатија, остеопороза, асептична некроза, полимиозитис, реактивни лезии како еритема нодозум, пиодерма гангренозум, афтозни улцери, некротизирачки васкулитис, витилиго, псоријаза, амилоидоза, примарен склерозирачки холангитис, карцином на жолчните патишта, автоимун хроничен активен хепатитис, перихолангитис, портална фиброза, цироза, грануломатозни заболувања на хепатобилијарниот ситем, увеитис, еписклеритис, склеромалација, корнеални улкуси, ретинална васкуларна болест, заостанување во растот кај деца и млади адолесценти, хефролитијаза, пулмонална грануломатозна болест, пулмонален алвеолитис, различни видови на анемии, тромбоцотоза, перикардитис, миокардитис, васкулитис и др. Значењето на екстраинтестиналните манифестации е тоа што тие имаат прогностичка важност за заболените од КБ.
(Продолжува)
