Ви пренесуваме некои дефиниции кои може да помогнат во следење на случувањата во врска со глобалната пандемија со коронавирусот.
SARS-CoV-2: Новиот коронавирус кој е откриен во Кина кон крајот на 2019. и кој предизвика глобална пандемија, официјално е наречен SARS-CoV-2 (тежок акутен респираторен синдром – коронавирус -2). Станува збор на нов сој на коронавирус кој досега не бил откриен кај луѓето.
Тоа не е единствен коронавирус кој кружи во човечката популација. Уште четири соја се одговорни за 20 до 30 проценти од обичните настинки од кои заболуваме со години наназад. Два други соја на коронавирус предизвикаа епидемија со САРС(тежок акутен респираторен синдром) и МЕРС (Блискоисточен респираторен синдром).
COVID-19: Тоа е официјално име на болеста предизвикана од коронавирусот SARS-CoV-2. КОВИД-19 е скратено од COronaVIrus Disease-19.
ПЕРИОД НА ИНКУБАЦИЈА: Време од моментот кога човекот ќе се зарази со некој патоген, како што е вирус, до моментот кога ќе се појават првите симптоми на болеста.
КАРАНТИН: Ограничено движење на лица кои биле изложени на болеста, но немаат видливи симптоми. Таквите лица некое време живеат одвоени од останатите, во случај да се заразени. Така може да се спречи ширење на заразата. Карантинот обично трае малку подолго од периодот на инкубација на болеста за која станува збор. Престојот во карантин може да го наложи власта. Често се користи како синоним за изолација.
ИЗОЛАЦИЈА: Ситуација кога докажано болни лица живеат одвоено од останатите како не би ја ширеле заразата. Во случај на КОВИД-19, изолацијата треба да трае додека ризикот за ширење на заразата не биде мал. Одлуката за прекин на изолацијата треба да се донесува од случај до случај, во консултација со лекар и Министерството за здравство. Изолацијата може да ја наложат јавните власти.
ЈАВНОЗДРАВСТВЕНА МЕРКА: Одлука или активност која има за цел спречување, следење или контрола на ширење на болести или зарази, или сузбување на сериозни ризици за јавното здравје или ублажување на нивниот ефект на јавното здравје. Надлежните може да донесат одлука да движењето на луѓето се ограничува или да јавно здравствените власти мораат да го следат нивното движење.
СОЦИЈАЛНО ДИСТАНЦИРАЊЕ: Мерки со кои се сака да се постигне луѓето да не одат на места со многу луѓе на кои вирусот би можел полесно да се шири. Во овој случај, надлежните од здравството ги поттикнуваат луѓето да работата од дома, да се откажат од масовни собирања и да одржуваат оддалеченост помеѓу себе од еден до два метри. Радикална мерка е затворање на повеќето од компаниите и фирмите и воведување на задолжителен престој во домот, освен за неопходни излегувања како што се набавка на храна, грижа за трето лице. Акоо тие мерки се почитуваат, тие можат да придонесат ширењето на заразата да се забави, односно т.н “израмнување на кривата“.
ИЗРАМНУВАЊЕ НА КРИВАТА: Што побргу расте кривата на инфекцијата, побрзо се оптоварува здравствениот систем над неговите можности, како што се случи во Италија. Ако болеста брзо се шири, секој ден ќе има многу новозаразени и кривата оштро ќе расте. А, ако болеста се шири побавно, бројот на нови случаи порамномерно ќе се распоредува и кривата ќе биде понсика и поширока. А, тоа пак значи помало оптоварување на здравствениот систем.
ИЗБИВАЊЕ НА ЗАРАЗА: Изненадно зголемување на случаеви на некоја заразна болест во човечката популација на ограничено подрачје.
ЕПИДЕМИЈА: Изненадно зголемување на случаеви на некоја заразна болест во човечката популација на пошироко подрачје. Ако се прошири на целата земја или континенти и зафати голем број луѓе се нарекува пандемија.
ПАНДЕМИЈА: Епидемија која се проширила на повеќе земји или континенти и зафатила голем број лица.
