Листериоза е алиментарна инфекција која се шири преку загадена храна и најчесто се регистрира меѓу постарите лица, бремените жени или имунокомпромитирани лица (лица со ослабен имунитет од различни причини).
Листериозата може да предизвика различен спектар на симптоми. Некои пациенти може да немаат никакви симптоми. Претходно здрави лица, како и жени кои не се бремени, често поминуваат со симптоми на акутен гастроентеритис – воспаление на желудникот и цревата (гадење, болки во стомакот и пролив, поспаност, главоболка, треска). Според инфорамциите од Институтот за јавно здравје на Македонија, при оваа болест може да се јават и замор, болки во мускулите, болки во зглобовите, повраќање и болки во грлото (симптоми слични на грип).
Инфекцијата со листерија може да предизвика сериозна болест, најчесто кај оние со хронични здравствени состојби, стари лица или лица со нарушен имунитет. Сериозните симптоми и состојби може да вклучуваат: сепса, воспаление на мозокот и мозочните обвивки, воспаление на обвивката на срцето, апсцеси, инфицирани или воспалени зглобови. Кај инфицирани бремени жени, клиничката слика може да се презентира само како лесна болест, но може да предизвика и спонтан абортус, предвремено породување или раѓање на мртво дете. Кај новороденчиња, исто така, може да се јават симптоми на тешко заболување, како на пример, менингитис, кој може да доведе и до смрт.
Повеќето луѓе заболуваат преку консумирање на загадена храна, но можно е пренесување на бактеријата преку директен контакт, како и со вдишување. Бактеријата се размножува на ниски температури и е толерантна на сол, затоа може да преживее во преработена, конзервирана храна и храна што се чува во фрижидер.
Како храна која најчесто се поврзува со ширење на листериоза се смета: замрзнато месо и хот дог; преработки од месо и риба; непастеризирано млеко и млечни производи како што се меко сирење, путер и млеко, особено ако се направени од непастеризирано млеко; претходно подготвени салати и сендвичи. Инфекцијата може да се пренесе и преку контаминиран зеленчук и овошје, особено лубеница и диња. Други патишта на пренесување на инфекција може да бидат: директен контакт со заразените животни, нивни органи, ткива и излачувања или контаминирана животна средина. Бремените жени може да ја пренесат инфекцијата на новородените преку плацентата или за време на раѓањето.
Дијагноза
Лабораториските тестови за докажување на инфекција со листерија, се вршат на примероци од крв или цереброспиналната течност (ликвор). Се прават и лабораториски тестови на храна и примероци од животната средина, со цел пронаоѓање на изворот на Listeria. Третманот е со соодветни антибиотици.
Превенција
Мерките на превенција се слични на оние кај сите други заболувања кои се пренесуваат преку храна и зоонозите.
Да не се консумира сирова храна од животинско потекло, животинските продукти темелно термички да се обработат – доволно долго и на доволно високи температури. Однапред приготвени и замрзнати јадења како и брза храна, не треба да се чуваат премногу долго и треба да бидат повторно затоплени пред сервирањето.
Консумирање на пастеризирано млеко и млечни производи подготвени исклучиво од пастеризирано млеко, бидејќи во процесот на пастеризација доаѓа до уништување на бактеријата.
Темелно миење на рацете, работните површини и користениот кујнски прибор и помагала, пред и после подготовката на храната/ракувањето со нив.
Свежиот зеленчук, овошјето и салатите треба темелно да се измијат под силен млаз вода – пред јадење, сецкање или готвење, па дури и кога се излупени. Лицата изложени на поголем ризик треба посебно да обратат внимание на препорачаните мерки и да избегнуваат консумација на меки сирења, непастеризирани млечни производи, паштета и салати, да избегнуваат храна од кулинарски тезги, брза храна и да не се претоплува еднаш оладената храна.
