Што е инкубација?
Инкубација е временски период од влез на причинителот на болеста во организмот до првите симптоми на болеста. Секој причинител на заразна болест има свое карактеристично време на инкубација, па така инкубацијата за салмонела е 12-72 часа, за сипаници е 10-12 дена, за хепатитис Б е 2-6 месеци, а за АИДС дури 10 години. Така на пример, откако ќе изедеме храна која содржи салмонела, потребни се 12 до 72 часа да добиеме повраќање, пролив, зголемена температура и слично.
Што е епидемија, а што е пандемија?
Епидемија е пораст на заболувања од одредена заразна болест кој по време и место го надминува вообичаениот број на случаи во претходниот период, како и невообичаено зголемување на бројот на заболените со компликации или смртен исход, појава на две или повеќе меѓусебно поврзани заболувања од заразна болест која никогаш или повеќе години не се појавила на едно подрачје или појава на поголем број заболувања од непознат причинител што ги следи фебрилна состојба.
Пандемија е поим кој означува ширење на заразни болести во широки географски регии, со континетални или глобални размери.
Кои се разликите помеѓу епидемија и пандемија?
Епидемија е нагло растење (пораст) на бројот на случаи на болест која може да биде единствена за некоја земја или заедница. Пандемијата пак нема никаква врска со тежината на болеста, туку со нејзиното географско ширење и според Светската здравствена организација, се прогласува кога нова болест за која луѓето немаат имунитет се шири во светот надвот од сите очекувања. Во СЗО сметаат дека коронавирусот се уште може да се сузбие и дека е избрзано да се прогласи пандемија, иако COVID-19 го има тој потенцијал.
Што значи прогласување на пандемија?
Нигел Мекмилан, управник на Институтот за зарзани болести и имунологија, вели дека пандемијата би значела дека забраните за патувања повеќе немаат корист и смисол, и би била предупредување на здравствените системи да се подготват за следната фаза. А, таа вклучува подготовка на болниците за голем прилив на пациенти, создавање на залиха од било кој антивирусен лек и советување на јавноста дека кога ќе дојде време, мора да размислат за мерките како престој дома ако се болни, социјално дистанцирање, избегнување големи собири…
Што е самоизолација?
Ако сте минувале низ места каде е во ек ширење на епидемија или сте оствариле близок контакт со лице кое е заразено со овој вирус во изминатите 14 дена, многу е важно да се изолирате од други луѓе, дури и ако не се појавиле симптоми. Ако лицето е во самоизолација, значи дека не оди на работа, во училиште, на театар… Самоизолацијата во основа значи останува во сопствениот дом 14 дена, редовно мерење на телесната температура и редовен контакт со надлежниот лекар, за да се следи состојбата и за да, ако е се во ред, го прекине здравствениот надзор.
Што е карантин?
Карантин е изолација што се состои од ограничување на движењето на болни или на сомнително болни или на контакти со болни од одредени болести со висок ризик, во наменски простории каде што ризикот од ширење на инфекциите е намален на најниска можност, во присуство на персонал кој користи соодветни заштитни средства и со посебен режим на движење и однесување.
Што е изолација?
Во медицината тоа е одвојување на единка или група од останатата популација како не би делувале на други единки во популацијата. Заразените пациенти се изолираат поради спречување на ширење на заразната болест, и тоа во болница (болничка изолација) или во домот на болниот (домашна изолација). За болестите кои брзо се шират и предизвикуваат висока смртност, постојат посебни строго определни установи за изолација (карантинска изолација, карантин).
Дали граѓаните се должни да постапат по барањата на надлежните тела за сузбивање на зараза?
Според Законот за заштита на населението од заразни болести, сите правни и физички лица се должни да постапат согласно мерките за заштита на граѓаните од заразни болести. Според законот, во вршењето на надзорот Државниот санитарен и здравствен инспекторат има право и должност да:
- Им забрани на лицата кои се заболени од одредени заразни болести да извршуваат одредени работи и работни задачи со кои можат да го загрозат здравјето на други лица;
- Забрани движење на лицата за кои се утврди или сомнева дека се заболени од одредена заразна болест;
- Нареди дезинфекција, дезинсекција, дератизација и други санитарни мерки;
- Одреди изолација на лицата кои се заболени од одредена заразна болест и нивно лекување;
- Забрани работа на лицата кои работат на работни места за кои е пропишан задолжителен здравствен преглед, доколку истиот не бил извршен;
- Одреди здравствен преглед на лицата кои се под сомнение на заразна болест;
- Забрани собирање на лица во училишта, кина, театри, јавни локали и други јавни места, додека трае опасноста од епидемија;
- Забрани работа на правни и физички лица кои не ги исполнуваат пропишаните услови за вршење на лабораториско испитување, дезинфекција, дезинсекција и дератизација, до исполнување на тие услови;
- Забрани дејност во објект кој претставува непосредна опаснот за ширење на заразни болести или епидемија и
- Нареди спроведување и на други општи и посебни мерки пропишани со овој закон.
Што ако некој не постапи по мерките одредени поради спречување на ширење на зараза?
Глоба во износ од 300 до 650 евра во денарска противвредност ќе се изрече за прекршок на физичко лице, ако:
- Открие или се посомнева на заразна болест, а не ги преземе пропишаните мерки со Законот за заштита на населението од заразни болести
- Не пријави заразна болест, односно сомневање за заразна болест или носителство на причинител
- Одбива изолација, задолжително лекување или друга мерка од членот 28 или карантин од членот 29 на Законот
- Одбие или на друг начин оневозможи спроведување на надзорот прошишан со законот
- Одбие задолжителна дезинсекција
- Не изврши или избегнува вршење на задолжителен здравствен преглед.
