Плунковните жлезди дневно лачат од 800мл до два литри плунка. Иако не обрнуваме големо внимание на течноста која се наоѓа во устата, таа може да биде многу добар показател на здравствената состојба. Плунката е неопходна за варење на храната, одржување на влажноста, подмачкување и физиолошко чистење на усната шуплина, превенција од кариес на забите, а има и значајна улога во одржувањето на физиолошката состојба на усната шуплина и почетниот дел на дигестивниот тракт.
Најголем процент во составот на плунката има водата (98-99%), а остатокот се електролити, антибактериски супстанци – водород пероксид, имуноглобулин А, разни ензими. Кога во организмот се случува некој процес, овој состав се менува, така што врз основа на состојбата на плунката може лесно да се открие на кое место во телото има проблем.
Недостаток на плунка
Сувост во устата и малку плунка може да се појави по земање на одредени лекови, на пример, антидепресиви, атропини и слично. Овој проблем може да се јави и по радиотерапија, поради автоимуна болест на жлездите кои ја лачат плунката (Сјогренов синдром) и вроден недостаток на плунковни жлезди. Недостаток на плунка често имаат постарите лица, кои, поради здравствените тегоби мора да земаат повеќе лекови.. Се препорачува внесување на повеќе течности, како и консумација на цитруси, кои го подобруваат лачењето на плунка. Неопходно е да се води повеќе сметка за хигиената на устата и на тој начин на време да се заштитат забите од кариес.
Прекумерно лачење на плунка
Ова е чест проблем во бременоста поради хормонските промени, или како нуспојава на мачнините и нагоните за повраќање. За среќа, прекумерното лачење на плунка во овие случаи не остава последици по здравјето. Најдобро е во тие ситуации да се користат гуми за џвакање или бомбони. Други причини поради кои некогаш постои вишок на плунка може да бидат: земање одредени лекови, пропратен симптом за некое заболување. Некогаш се создава нормална колична на плунка, но доаѓа до неконтролирано течење од устата, што може да биде случај кај некои психијатриски болести.
Бела и леплива плунка
Доколку плунката стане бела и леплива, може да станува збор за инфекција во усната шуплина. Причина може да биде габата кандида албиканс, но и ако устата била подолго сува. Ова често се случува кога се дише на уста, наместо на нос.
Горчлива или кисела плунка
Непријатно чувство на горчина или претерана киселост во устата, обично укажува на гастроезофагеален рефлукс, односно враќање на желудочната содржина и соковите од желудникот во хранопроводникот. Како разултат на ова се јавува непријатен кисел вкус во устата и грлото, често придружен со жиговина. Може да се јави и лош здив и мачнина во желудникот.
