Со минатонеделните информации од Шкотска и Израел, каде голем дел од населението е вакцинирано против КОВИД-19, дека вакцините во голем процент ја спречуваат појавата на болести кај вакцинираните лица, произлегува ново прашање – ја стопираат ли вакцините и епидемијата? Многу нешта зависат од одговорот на ова прашање, истакнуваат стручњаците. Ако вакцините, кои се даваат низ светот не спречуваат само појава на симптоми кај вакцинираните лица, туку и го уништуваат вирусот, па вакцинираните лица веќе не можат да го шират околу себе, тоа значајно би го забавило ширењето на вирус во заедниците и би го забрзало враќањето на нормален живот.
“Кога реалниот ефект на вакцините на ширење на инфекцијата би бил многу висок, тоа би било одлична вест оти тоа е она што ни треба за колективен имунитет“, вели Марк Липсич, директор на Центарот за динамика на заразни болести при Школата за јавно здравје на Харвард.
Колективен имунитет се постигнува кога поголем процент од населението, проценката е дека се работи од 60 до 80 проценти од популацијата, развило одбрана од вирусот, или со вакцинација или така што ја прележале болеста и развиле имунитет.
“Голем извор на загриженост е можноста вакцините да спречуваат болест, хоспитализација и смрт кај вакцинираното лице, но недоволно да спречуваат ширење на вирусот од тоа лице на друго“, вели Питер Инглиш, советник на британската влада за заразни болести.
Во такво сценарио, државите би биле соочени со шанса за долготрајно носење маски, социјално дистаницирање и други мерки на ограничување се додека не завршат кампањите за вакцинација на населението.
“Постои и поголем ризик од одредени варијанти на вирусот со продолжение на циркулација на вирусот меѓу населението“, вели Инглиш.
Неколку такви варијанти и тоа позаразни или посмртоносни или и двете, веќе се проширени во повеќе земји, оти изворниот SARS-CoV-2 вирус се потешко наоѓа нови домаќини што е очекувано во развојот на некоја пандемија.
Истражување што го опфати целото население во Шкотска од 5,4 милиони, од кои една петина веќе примила една доза вакцина против КОВИД-19, нуди податоци од реалниот живот дека вакцина спречува појава на болеста КОВИД-19 кај над 90 проценти од случаевите.
Студија, објавена минатата недела во списанието New England Journal of Medicine која споредила две групи испитаници во Израел, една од 600.000 вакцинирани лица и друга од 600.000 невакцинирани лица, исто така информира за спречување на појава на болеста кај вакцинираните во насока на претходни податоци на клиничките студии.
Но, за разлика од шкотското истражување, ова израелското покажало дека значајно е намален и бројот на новозаразени помеѓу вакцинираните – до 92 проценти меѓу оние кај кои поминало најмалку една недела од втората доза, што значи дека лица веројатно не биле носители.
Вистинското ниво на заштита можеби не е толку високо затоа што Израел систематски не трага за КОВИД тестирање на оние без симптоми, признаваат авторите на студијата.
„Веројатно е дека пропуштиле некои асимптоматски случаи, а ние знаеме дека лицата без симптоми и натаму може да ја шират инфекцијата на други“, додава Инглиш.
Но, без оглед на тоа, резултатите се охрабрувачки.
„Овие резултати ни даваат надеж дека само вакцинацијата може да го намали бројот R под 1“, вели Инглиш, мислејќи на прагот за стопирање на ширењето на вирусот, односно бројот што покажува колку луѓе може да зарази едно инфицирано лице.
“Ако може да се намали R, а тоа е се уште големо прашање, со тек на време не би применувале мерки од типот на карантин, затворање или носење маски за да спречиме ширење на вирусот“, додава тој.
Како е можно и покрај стотици студии и ригорозни клинички истражувања кои опфатиле илјадници лица и резултирале со не така мал број на ефикасни вакцини, и натаму да не се знае во колкава мера тие вакцини спречуваат да вакцинираното лице биде носител на вирусот.
Една е причината, вели Липсич, а тоа е дека од избивањето на пандемијата минатата пролет, тоа прашање не беше приоритетно.
“Она на кое се насочи глобалната заедница и прашањето на кое сакаше веднаш да се одговори беше колку успешно вакцината спречува појава на болест кај вакцинираното лице“, вели тој, така што клиничките истражувања беа осмислени за таа цел.
Втората причина е предизвикот што го носи следењето на болеста која погаѓа милиони во распон од асимптоматски форми до смртен исход.
„Тешко е да се добие одговор на прашањето колку луѓе се асимптоматски, а се потенцијални носители“, вели Инглиш. „Како ги откривате освен постојано да ги тестирате сите?“
Во прилог на тоа, дури и најдобриот показател на инфекција – т.н. ПЦР тестовите, надвор од лабораториски услови, чувствителни се само 70 проценти, додава тој.
Степенот на влијанието на вакцината врз ширењето на инфекцијата наскоро ќе се најде во фокусот.
„На лицата кои доаѓаа по втора доза на вакцина им се правеше брис од нос за вирусот“, вели Липсич. Во споредба со плацебо групата, оние кои дојдоа 28. ден по првата доза на вакцина дошле за втора доза, воочен е пад од 60 проценти на брисевите со откриен вирус.
