СИТЕ УПАТСТВА НА ЕДНО МЕСТО: Како да го чистите домот во време на епидемија на коронавирус?

Има многу да се научи за новиот коронавирус кој го предизвикува коронавирусното заболување  КОВИД-19. Врз основа на она што во моментов е познато за новиот коронавирус и слични коронавируси кои предизвикуваат SARS (тежок акутен респираторен синдром) и МERS (средно-источен респираторен синдром) ширењето од личност до личност најчесто се случува помеѓу блиски контакти (на растојание од околу 2 м). Овој вид на пренесување се случува преку респираторни капки. Од друга страна, преносот на новиот коронавирус на лица од површини загадени со вирусот не е документиран. Пренесувањето на коронавирусот се случува многу почесто преку респираторни капки отколку преку фомити. Тековните докази сугерираат на тоа дека новиот коронавирус може да остане одржлив со часови па дури и со денови на површини направени од различни материјали. Чистењето на видливи валкани површини проследено со дезинфекција е најдобра практична мерка за спречување на КОВИД-19 и други вирусни респираторни заболувања во домаќинствата и заедниците.

Ова упатство дава препораки за чистење и дезинфекција на домаќинствата кадешто живеат или се во самоизолација лица кои се испитуваат или оние со веќе потврден КОВИД -19. Насочено е кон ограничување на опстанокот на вирусот во околината.

Чистењето се однесува на отстранување на микроорганизми, мрснотии и нечистотии од површините. Чистењето не ги убива микроорганизмите но со нивно отстранување го намалува нивниот број и ризикот од ширење на инфекција.

Дезинфицирањето се однесува на употреба на хемикалии за да се убијат микроорганизмите на површините. Овој процес не значи дека ќе ги исчисти валканите површини или ќе ги отстрани микроорганизмите, но со убивањето на микроорганизмите од површините после чистење може дополнително да се намали ризикот од ширење на инфекција.

ОПШТИ ПРЕПОРАКИ ЗА РУТИНСКО ЧИСТЕЊЕ И ДЕЗИНФЕКЦИЈА НА ДОМОТ

Членовите на заедницата може да практицираат рутинско чистење на површините коишто често се допираат (на пример: маси, рачки на врати, светлосни прекинувачи, рачки, клупи, тоалети, чешми, мијалници) со средства за чистење на домаќинства и средства за дезинфекција коишто се соодветни за површината следејќи го упатството од етикетата. Етикетите содржат упатство за безбедна и ефикасна употреба на производот за чистење вклучувајќи мерки за претпазливост што треба да ги преземете при нанесување на производот, како на пример да носите ракавици и да бидете сигурни дека имате добра вентилација додека го користите производот.

Општи препораки за чистење и дезинфекција на домаќинства со луѓе изолирани во домашна нега (на пример оние кои се осомничени или оние со веќе потврден COVID-19)

Членовите на домаќинството треба да се едуцираат за симптомите на КОВИД-19 како и за спречување на неговото ширење.

Чистете и дезинфицирајте ги површините коишто најмногу се допираат дневно (како на пример: маси, тврди столови, светлосни прекинувачи, далечински управувачи, бироа, тоалети, мијалници).

• Во спалната соба/бањата којашто е наменета за болното лице имајте во предвид да ја намалите фреквенцијата на чистење (извалкани предмети и површини) колку што е можно поретко за да избегнете непотребен контакт со болното лице.
• Болното лице треба да остане во одредена просторија и да биде подалеку од другите во семејството колку што е можно повеќе следејќи ги упатствата за нега во домот.
• Негувателот може да обезбеди лични средства за чистење на собата и бањата на болното лице, освен ако во просторијата има дете или друго лице за кое таквите средства не би биле соодветни. Овие набавки вклучуваат марамчиња, хартиени крпи, средства за чистење и средства за дезинфекција.
• Доколку не е достапна посебна бања, тогаш бањата треба да се исчисти и дезинфицира по секоја употреба на болното лице. Ако тоа не е можно, негувателот треба да почека колку што е практично повеќе за да ги исчисти и дезинфицира површините коишто најмногу се допираат откако бањата ќе биде употребена од страна на болното лице.
• Членовите во домаќинството треба да го следат упатството за домашна нега при контакт со лица кои се сомнителни или имаат потврден КОВИД-19 како и нивните изолациони соби и бањи.

Членовите на заедницата може да практицираат рутинско чистење на површините коишто често се допираат (на пример: маси, рачки на врати, светлосни прекинувачи, рачки, клупи, тоалети, чешми, мијалници) со средства за чистење на домаќинства и средства за дезинфекција коишто се соодветни за површината следејќи го упатството од етикетата.

Како да се исчисти и дезинфицира:

 Површини

• Носете ракавици за еднократна употреба кога чистите и дезинфицирате површини. Ракавиците треба да се фрлат по секое чистење. Ако се користат ракавици за еднократно користење, тие ракавици треба да бидат посветени за чистење и дезинфекција на површините за КОВИД-19 и не треба да се користат за други намени. Прочитајте ги упатствата на производителот за користење производи за чистење и дезинфекција. Исчистете ги рацете веднаш откако ќе се отстранат ракавиците.
• Ако површините се извалкани, тие треба да се исчистат со употреба на детергент или сапун и вода пред дезинфекција.
• За дезинфекција, разредените хлорни раствори за домаќинството, алкохолни раствори со најмалку 70% алкохол и најчестите средства за дезинфекција за домаќинства треба да бидат ефективни.
• Разредените хлорни раствори за домаќинството може да се користат доколку е соодветно за површината. Следете ги упатствата на производителот за примена и соодветна вентилација. Проверете на производот случајно да не му е поминат рокот на употреба. Никогаш не мешајте хлорен раствор за домаќинство со амонијак или друг чистач. Хлорниот раствор за домаќинство (варикина) на кое не му е поминат рокот на употреба  ќе биде ефикасен против коронавирусите кога правилно ќе се разреди.
• Подгответе хлорен раствор со мешање: 5 лажици варикина на 3,5 литри вода или 4 мали лажички варикина на литар и половина вода.
• За меки (порозни) површини, како што се подот со тепих, ќилими и завеси, отстранете ја видливата контаминација доколку е присутна и исчистете ја со соодветни средства за чистење што се означени за употреба на овие површини. По чистењето:
• Перење на алиштата како што е соодветно во согласност со упатствата на производителот. Ако е можно, исперете ги алиштата целосно со најтопла вода на соодветен режим и исушете ги целосно.

Облека, крпи, постелнина и други предмети што одат за перење

• Носете ракавици за еднократна употреба кога сте во допир со валкани алишта од болно лице, а потоа отстранете ги по секоја употреба. Ако користите ракавици за еднократно користење, тие ракавици треба да бидат наменети за чистење и дезинфекција на површините за КОВИД-19 и не треба да се користат за други цели за домаќинството. Исчистете ги рацете веднаш откако ќе се отстранат ракавиците.
• Ако не користите ракавици при допир со валкани алишта, не заборавајте да ги измиете рацете потоа.
• Ако е можно, не тресете ги валканите алишта. Ова ќе ја минимизира можноста за распрснување на вирусот преку воздухот.
• Перењето алишта како што е соодветно во согласност со упатствата на производителот. Ако е можно, исперете ги алиштата целосно со најтопла вода на соодветен режим и исушете ги целосно. Валканите алишта од болно лице можат да се перат со алишта од други луѓе.
• Исчистете и дезинфицирајте ги закачалките за облека според насоките погоре за површините. Ако е можно, поставите кеси за облека што се за еднократна употреба (може да се фрли) или може да се перат.

Хигиена на рацете и други превентивни мерки

• Членовите на домаќинството треба често да ги мијат рацете, вклучувајќи веднаш по отстранувањето на ракавиците и после контакт со болно лице, со миење на рацете со сапун и вода 20 секунди. Ако не се достапни сапун и вода, а рацете не се видливо валкани, може да се користи санитајзер за раце заснован на база на алкохол, кој содржи најмалку 60% алкохол. Меѓутоа, ако рацете се видливо валкани, секогаш измијте ги рацете со сапун и вода.
• Членовите на домаќинството треба да следат нормални превентивни активности додека се на работа и дома, вклучувајќи препорачана хигиена на рацете и да избегнуваат допирање на очите, носот или устата со неизмиени раце.

Дополнително чистење на рацете се вклучува:

• После дување на носот, кашлање или кивање
• Откако ќе го користите тоалетот
• Пред да јадете или да подготвите храна
• По контакт со животни или миленичиња
• Пред и после да се обезбеди рутинска грижа за друго лице на кое му е потребна помош (на пр. дете)

ДОПОЛНИТЕЛНИ СОВЕТИ

• Болното лице треба да јаде / да се храни во својата соба ако е можно. Користените производи за храна кои не се за еднократна употреба, треба да се третираат со ракавици и да се мијат со топла вода или во машина за миење садови. Исчистете ги рацете по ракување со користени производи за храна.
• Ако е можно, поставете корпа за ѓубре за болното лице. Користете ракавици при отстранување на вреќи со ѓубре, ракување и отстранување ѓубре. Измијте ги рацете по ракување или отстранување ѓубре.
• Разгледајте консултација со вашиот локален здравствен оддел за насоки за отстранување отпадоци ако е достапно.