Промената на исхраната и начинот на живот е најсигурниот начин за модулирање на цревната микробиота
Микробиомот сега се смета за посебен орган со свои метаболички, имунолошки и ендокрини функции. Кога е избалансиран, делува заштитно и го намалува кардиоваскуларниот ризик, а кога е нарушен, го поттикнува развојот на атеросклероза и метаболички нарушувања.
Редовно внесување на ферментирана храна
Ферментираната храна се наведува како „нутритивен модел“ со директен пробиотски ефект.
– Јогурт со живи култури, кефир, ферментиран зеленчук (кисела зелка, зимска зелка, комбуха). Забележано е дека нивната употреба ја штити цревната бариера, влијае на локалната имунорегулација и ги намалува концентрациите на воспалителни маркери. Најголема вредност на овие намирници се забележува кога се користат континуирано, со истовремено намалување на преработените производи – забележува д-р Вулета.
Намалување на ултра-преработената храна
Ултра-преработената храна е опишана како фактор што има потенцијал да го наруши цревниот екосистем, бидејќи е поврзана со дисбиоза, зголемена пропустливост на цревната бариера, зголемен LPS и нерамнотежа на жолчните киселини.
– Се препорачува намалување на пијалоците засладени со шеќер, грицките, месните производи, производите со емулгатори и вештачки засладувачи, бидејќи овие адитиви се поврзани со намалување на концентрацијата на бактерии што произведуваат бутират. Доколку елиминацијата се спроведува постепено, се обезбедува трајна стабилизација на микробиотата – посочува д-р Вулета.
Зголемување на внесот на полифеноли
Полифенолите се споменуваат како биоактивни супстанции кои имаат способност да го модулираат микробиомот преку селективна стимулација на растот на заштитните бактерии и инхибиција на патогените видови.
– Бобинките, маслиновото масло, какаото, зелениот чај и темното грозје се наведуваат како извори со највисока антиинфламаторна вредност . Забележано е дека полифенолните метаболити влијаат врз производството на SCFA (кратки синџири на масни киселини), подобрување на ендотелната функција и намалување на оксидативниот стрес, што е индиректно поврзано со поволен кардиометаболен профил – објаснува нашиот соговорник.
Модели на исхрана со докажан ефект
Медитеранскиот начин на исхрана се наведува како модел со најголема клиничка поддршка во модулирањето на микробиомот, поради неговата висока содржина на растителни влакна, мононезаситени масти, полифеноли и ферментирани производи.
– Растителните модели на исхрана, доколку се нутритивно избалансирани, покажуваат сличен ефект преку зголемување на растителните влакна и намалување на внесот на заситени масти. Повторно се нагласува фактот дека конзистентноста на моделот на исхрана има поголемо влијание од поединечните прехранбени производи – потсетува д-р Вулета.
Физичка активност
Аеробната активност што трае најмалку 150 минути неделно се споменува како фактор што ја зголемува микробната разновидност, но исто така го подобрува соодносот на бактерии што произведуваат SCFA.
– Механизмот е поврзан со зголемена цревна перфузија, модулација на имунолошкиот одговор и подобрување на метаболизмот на гликозата. Тренингот со умерен интензитет се наведува како најизводлива и стабилна стратегија во секојдневната пракса – вели д-р Марко Вулета.
Регулирање на спиењето и циркадијалниот ритам
Нарушениот сон е поврзан со дисбиотска состојба и зголемена концентрација на проинфламаторни супстанции.
– Стабилниот ритам на заспивање и будење, со минимално изложување на екрани во вечерните часови, се наведува како елемент што придонесува за нормализација на цревните бактериски циклуси , кои се исто така циркадијални активни – додава соговорникот.
Намалување на хроничниот стрес
Како што истакнува д-р Вулета, хроничниот психолошки стрес се споменува како фактор што влијае на оската црево-мозок, го зголемува лачењето на кортизол и го менува микробиомот во насока на дисбиоза.
– Се препорачуваат техники на дишење, умерена физичка активност и соодветен одмор. Стабилизацијата на автономниот нервен систем има значајна вредност за развој на заштитен бактериски профил – истакнува кардиологот.
Доволна хидратација
Соодветниот внес на вода е поврзан со поволни промени во составот на микробиомот, особено со зголемувањето на родовите Bacteroidetes и Akkermansia .
– Стабилната хидратација придонесува за оптимално функционирање на дигестивниот тракт и намалување на времето на контакт на потенцијално штетните супстанции со цревната слузница – објаснува д-р Вулета.
Претпазливост при употреба на антибиотици
Антибиотиците се наведуваат како честа причина за ненадејна дисбиоза, а за одредени класи (флуорохинолони, цефалоспорини) е забележано дека имаат подолготраен ефект врз микробиотата.
– Нивната употреба се препорачува само кога е клинички неопходна, со можна употреба на пробиотици за време и по терапијата, со цел да се намали ризикот од продолжено оштетување на екосистемот – нагласи д-р Вулета
Совет за додатоци во исхраната
Употребата на додатоци во исхраната се споменува како опција, но се нагласува дека нивната примена има најголема вредност само ако е комбинирана со диететски мерки, вели д-р Вулета, а подолу дава и неколку совети за употреба на додатоци во исхраната.
Пробиотици
Препаратите со видови Lactobacillus и Bifidobacterium се споменуваат во студиите како потенцијално корисни за намалување на воспалението и подобрување на липидниот профил. Се нагласува дека ефектот зависи од сојот, дозата и времетраењето.
Пребиотици
Инулинот, FOS и GOS се наведуваат како супстанции кои го стимулираат растот на заштитните бактерии.
Омега-3 масни киселини
EPA и DHA се поврзани со намалување на воспалението и корисен ефект врз ендотелот.
Екстракти од полифенол
Екстрактот од зелен чај, ресвератролот и антоцијанините се наведени како модулатори на микробиомот.
Витамин Д
Тоа е поврзано со стабилизација на имунитетот, а индиректно и со составот на микробиомот.
Заклучок
Микробиомот сè повеќе се препознава како орган со свои метаболички, имунолошки и ендокрини функции, нагласувајќи дека неговото дејство има можност за намалување на вкупниот кардиоваскуларен ризик кај поединецот. Доколку тој систем е стабилен, се очекува заштитен ефект; доколку е оштетен, се евидентираат промени што придонесуваат за прогресија на атеросклероза и метаболички нарушувања. Интервенциите на ниво на исхрана и начин на живот остануваат основен и најбезбеден начин за модулирање на цревната микробиота.
