Честата употреба на лекови за спиење е поврзана со зголемен ризик од деменција кај постарите возрасни лица, укажува ново истражување во кое учествувале 3.068 постари возрасни лица со просечна возраст од 74,1 година.
Се открило дека поврзаноста помеѓу употребата на лекови за спиење и зголемениот ризик од деменција е независна од времетраењето на сонот и нарушувањата на спиењето, што зборува против употребата на хипнотици кај поединци со висок ризик од когнитивно оштетување.
Инаку, околу 50 милиони луѓе во светот живеат со деменција. Алцхајмеровата болест е најчеста причина за деменција и чини околу 60 до 70 проценти од сите деменции.
Некои истражувања покажуваат дека долготрајната употреба на лекови за спиење може да биде поврзана со зголемен ризик за деменција, но врската не е едноставна и зависи од типот на лекови и начинот на употреба. Еве некои клучни информации за оваа потенцијална врска:
1. Бензодиазепини и деменција
- Бензодиазепините се често користени лекови за третман на анксиозност, несоница и други нарушувања на спиењето. Некои истражувања покажуваат дека долготрајната употреба на бензодиазепини (повеќе од шест месеци) е поврзана со зголемен ризик за развој на деменција. Сепак, некои експерти дебатираат дали самите лекови го предизвикуваат ризикот, или дали состојбите за кои се препишуваат, како анксиозноста и нарушувањата на спиењето, се фактори кои го зголемуваат ризикот за деменција.
- Механизмот по кој бензодиазепините би можеле да влијаат на когнитивната функција е сè уште нејасен, но е можно тие да влијаат на функцијата на ГАБА рецепторите во мозокот, што може да доведе до когнитивни проблеми.
2. Нови лекови за спиење и деменција
- Новите лекови за спиење, како небензодиазепинските хипнотици (на пример, зопиклон, золпидем), се сметаат за побезбедна алтернатива на традиционалните бензодиазепини, бидејќи имаат помал потенцијал за зависност. Сепак, долготрајната употреба на овие лекови сè уште може да доведе до нарушувања во когнитивната функција, особено кај повозрасните лица.
- Некои студии сугерираат дека овие лекови можат да предизвикаат краткотрајни когнитивни проблеми, но долгорочната врска со деменција е помалку јасна отколку кај бензодиазепините.
3. Антихистаминици и други седативи
- Лекови кои се користат за третман на алергии и несоница, како што се антихистаминици (на пр. дифенхидрамин), имаат антихолинергички својства, што значи дека го блокираат дејството на ацетилхолинот—a невротрансмитер кој игра важна улога во когнитивните функции.
- Долгорочната употреба на антихолинергични лекови е поврзана со зголемен ризик за развој на деменција, особено кај постари лица, бидејќи може да влијае на меморијата и да предизвика други когнитивни проблеми.
4. Несоница и деменција
- Важно е да се напомене дека самата несоница и нарушувањата на спиењето може да бидат независен фактор на ризик за деменција. Хроничната несоница и недостатокот на квалитетен сон можат да влијаат на мозочните функции, предизвикувајќи воспаление, оксидативен стрес и зголемување на амилоидните плаки—протеини поврзани со Алцхајмеровата болест.
Заклучок
Постојат индикации дека долготрајната употреба на одредени лекови за спиење може да биде поврзана со зголемен ризик за деменција, особено кај постари лица. Сепак, повеќе истражувања се потребни за да се утврди точниот механизам на оваа врска и дали лековите сами по себе или состојбите за кои се препишуваат го зголемуваат ризикот. За оние кои користат лекови за спиење, препорачливо е да се консултираат со лекар за безбедноста и потребата од продолжена употреба, како и да разгледаат алтернативни методи за управување со нарушувањата на спиењето, како когнитивно-бихевиорална терапија за несоница (CBT-I).
