Шеќерната болест е едно од најмасовните страдања на современиот човек, која лесно се дијагностицира и со правилна едукација одлично се превенира и се контролира. Овој прирачник, пред сé, е наменет за лицата со дијабетес и нивните најблиски, како и на стручните медицински лица кои се занимаваат со нивната едукација. Книгата ја препорачуваме и за студентите, како и за лекарите кои започнуваат да се занимаваат со дијабетес, за полесно стекнување на практични сознанија.
Шеќерната болест или Дијабетес мелитус (Diabetes mellitus) претставува хронична, или, би рекле, уште и доживотна болест, што се одликува со нарушување, пред сѐ, на метаболизмот на јаглехидратите, но и на мастите и протеините и со специфични промени на крвните садови.
Едно е сигурно: најтешко е да ослабете, но и ако ослабете, многу е тешко да ја задржите новата телесна тежина. Слабеењето не е само ваш проблем. Тој е и светски проблем бидејќи бројот на натхранети лица во светот е во постојан пораст. Но и не е сеедно колку треба да ослабете. За да ослабете колку што треба, потребно е да пресметате колку треба да изнесува вашата идеална тежина.
Вашата идеална телесна тежина наједноставно се пресметува на тој начин што од вашата висина ќе извадите 100.
На пример, ако сте високи 170 см, треба да сте идеално тешки: 170-100=70 кг. Се разбира, доколку сте постари од 50 години, кон оваа идеална тежина слободно може да додадете уште 10 %.
Но најдобро е според вашата телесна тежина и висина да се пресмета т.н. телесен индекс или БМИ.
Мерењето на телесната тежина треба да биде секојдневно. На тој начин, секогаш ќе имате увид во тоа дали правилно сте се хранеле, како и која храна најмногу ја зголемува вашата телесна тежина. И мерењето на телесната тежина спаѓа во методите на самоконтрола.
Запомнете: Дебелината е болест (според Светската здравствена организација).
Запомнете, исто така, дека нема ендокрина жлезда која е одговорна за дебелината.
За создавањето масти во организмот, виновни се вишокот калории внесени преку храната, што не се потребни за секојдневната потрошувачка. Ако внесете повеќе храна (калории) од потребното, вишокот калории се претвора во масти. Само за пример, да кажам дека со јадење само еден бисквит дневно (на пример, со кафето) вашата телесна тежина ќе се покачи за цел килограм за една година.
Затоа во храната не смеете да внесувате заситени масни киселини, како и шеќери што брзо и целосно се ресорбираат (чисти шеќери). Честопати неконтролиран внес на калории настанува и преку земање големо количество засладени или високоенергетски течности, како што се соковите, алкохолот и сл. Храната треба да биде составена од незаситени масни киселини (растителни масла) и шеќери што воопшто не се ресорбираат или, пак, делумно се ресорбираат (целулоза, на пример), што ги има во растителната храна и во т.н. влакнеста храна (фибре). Понатаму, треба редовно да ги земате оброците и не треба да јадете со прсти. Секое слабеење од 5 кг за три до четири месеци е здраво. Наглото слабеење не е препорачливо, особено за вас, возрасните. Брзото слабеење најчесто доведува до брзо враќање на старата телесна тежина.
ЕДИНСТВЕНА ПРИЧИНА ЗА ВИШОКОТ КИЛОГРАМИ Е ПРЕКУМЕРНОТО ВНЕСУВАЊЕ ХРАНА
Зошто е важно да имате нормална или идеална телесна тежина?
Масното ткиво, што кај вас е присутно поради неконтролираното внесување храна, за своето одржување бара инсулин. Поради тоа, панкреасот непотребно се напрегнува да лачи повеќе инсулин со што се исцрпуваат резервите. Инсулинот станува и помалку делотворен, па потребни се поголеми количества. Во светот се употребува изразот телесен индекс или body mass index – БМИ. За мажите се движи до 25, а за жените до 24. Сите вредности над споменатите значат натхранетост.
БМИ се пресметува според формулата: телесната тежина во килограми поделена со телесната висина изразена во квадратни метри. За пресметување на индексот има готови таблици.
Исто така, параметар за дебелина и ризик од дијабетес претставува ширината на колковите. Кај мажите тоа растојание изнесува нормално до 102 см, а кај жените до 88 см. Сите бројки над споменатите се ризик за појава на дијабетес и/или дебелина. Единствен начин да ја редуцирате телесната тежина е да држите диета или правилно да се храните.
Запомнете:
Со секој изгубен килограм од телесната тежина, вашиот живот се продолжува за неколку месеци. Со секој килограм намалени масти се губат околу 7000 до 9000 калории.
Диетата е основа во лекувањето на шеќерната болест.
Диетата значи правилна и здрава исхрана.
За шеќерната болест, правилната диета подразбира: Редовно земање оброци
Оброците ги делиме на главни и дополнителни. Главните оброци се како и за сите здрави луѓе т.е. појадок, ручек и вечера. Т.н. дополнителни оброци не се ништо друго, освен овошје или дополнителна храна меѓу главните оброци. Многу е важно главните оброци да се земаат во исти или во приближно исти временски интервали во текот на денот или, како што би рекле, во приближно исти часови. Ова е многу важно од причина што таквиот распоред на земање храна овозможува приближно рамномерни вредности на крвниот шеќер. Или, да објаснам со други зборови: доколку нередовно земате храна, на пример, не појадувате, а се прејадувате на ручек, тогаш, нормално, вашата гликемија наутро ќе биде многу пониска отколку онаа по изобилниот ручек. Ваквите големи варијации на гликемиите се најштетни бидејќи не предизвикуваат тегоби, а високите гликемии сигурно ги оштетуваат крвните садови.
Со земањето т.н. дополнителни оброци, што, всушност, се состојат од една овошка, на пример, јаболко, портокал, круша или, пак, еден бисквит или чаша млеко, пак, се коригираат вредностите на гликемиите меѓу оброците.
(продолжува)
