Шеќерната болест е едно од најмасовните страдања на современиот човек, која лесно се дијагностицира и со правилна едукација одлично се превенира и се контролира. Овој прирачник, пред сé, е наменет за лицата со дијабетес и нивните најблиски, како и на стручните медицински лица кои се занимаваат со нивната едукација. Книгата ја препорачуваме и за студентите, како и за лекарите кои започнуваат да се занимаваат со дијабетес, за полесно стекнување на практични сознанија.
Шеќерната болест или Дијабетес мелитус (Diabetes mellitus) претставува хронична, или, би рекле, уште и доживотна болест, што се одликува со нарушување, пред сѐ, на метаболизмот на јаглехидратите, но и на мастите и протеините и со специфични промени на крвните садови.
Хипогликемијата е најчестата акутна компликација на дијабетесот. Хипогликемија значи низок шеќер. Не постои болен од шеќерна болест кој во текот на својот дијабетичен стаж немал барем еднаш хипогликемија.
Шеќерот е низок доколку неговото ниво падне под 50 мг% (2,7 ммол/л) или, пак, е околу 60 мг% (3,3 ммол/л), но со појава на симптоми или знаци.
Денес е општо прифатено дека хипогликемијата претставува состојба на гликемија од под 3,0 ммол/л (54 мг%), најчесто околу 2,5 ммол/л.
Знаци на хипогликемија:
Главоболка, слабост, изобилно потење по целото тело, пречки во видот, во смисла на нејасно гледање, бледило, тешко изговарање или неповрзано зборување, срцебиење, глад, матење на свеста. Ако не се преземат мерки или, пак, хипогликемијата не се препознае, тогаш состојбата се продлабочува и доведува до целосно губење на свеста или до кома.
Кај дијабетесот што трае подолг период (со децении), најчесто не се препознаваат хипогликемиите, особено ноќните. Овој феномен се означува како непрепознаени хипогликемии. Се должат на присуството на дијабетична невропатија од автономен тип. Овие хипогликемии се особено опасни доколку средината во која живее пациентот не е запознаена со состојбите и особено со можностите за нејзино брзо лекување.
Причини за појава на хипогликемија
Некои од нив веќе ги напоменавме. Најчести причини се:
• Прескокнување оброк или внесување помалку храна, доколку пациентот зема таблети за намалување на шеќерот или, пак, е на инсулин.
• Преголема доза таблети (или инсулин).
• Физичка активност без промена во режимот на исхраната или на лекувањето.
• Оштетување на бубрезите или на црниот дроб, така што, лекот (таблетата или инсулинот) предолго се задржува во организмот.
• Алкохол на гладно.
Симптомите (знаците) на хипогликемијата се толку јасни, што со текот на времето дури и нема да ви треба да го проверувате шеќерот. Многу е важно хипогликемијата да ја знаат и да ја препознаваат и вашите блиски (семејството или на работа) за да ви помогнат, особено ноќе, или во други ситуации, кога вие сами нема да бидете способни за тоа. Но по долгогодишен дијабетес, знаците на хипогликемија може да бидат слабо препознатливи, поради оштетувањата на нервите (автономна невропатија) или овие хипогликемии се означуваат уште како непрепознатливи хипогликемии.
Што треба да направите во случај на хипогликемија?
1. Веднаш да престанете со тоа што го работите, особено ако управувате возило;
2. Најдобро е да испиете чаша вода со неколку лажички шеќер;
3. Веднаш да испиете чаша природен овошен сок или кола-пијалак, што не содржи вештачки засладувачи (т.н. диетална);
4. Да инјектирате една ампула глукагон;
5. Во екстремни случаи и октреотид.
Од тие причини, со себе секогаш треба да имате шеќер, кола пијалак, овошен сок во конзерва или ампула глукагон.
Глукагон
Глукагонот е хормон што се лачи од алфа-клетките на панкреасот и дејствува, така што, го стимулира црниот дроб да испушта гликоза од резервите. Се наоѓа во вид на инјекции (ампули) што се готови растворени или треба да се растворат. Многу е евтин и едноставен за употреба. Може да се даде поткожно (како инсулинот), мускулно или, пак, венски. Дејствува по шест минути. Доколку нема подобрување, инјектирајте уште една ампула глукагон, а, ако и тогаш не ви е добро, јавете се на лекар. Пожелно е да знаете дека кај некои пациенти, откако ќе се даде глукагонот, може да се јави гадење, што не е причина да не се даде.
Каде се греши при појава на хипогликемија
При секоја хипогликемија треба да се реагира итно, затоа што продолжената хипогликемија го оштетува мозокот! Затоа, хипогликемијата нема да ја поправите ако земете леб или цврста храна. Од соџвакувањето, до ресорпцијата на шеќерите од неа, поминува многу време. Затоа, следете ги нашите препораки.
Честите хипогликемии доведуваат до оштетувања на мозокот.
(продолжува)
