Шеќерната болест е едно од најмасовните страдања на современиот човек, која лесно се дијагностицира и со правилна едукација одлично се превенира и се контролира. Овој прирачник, пред сé, е наменет за лицата со дијабетес и нивните најблиски, како и на стручните медицински лица кои се занимаваат со нивната едукација. Книгата ја препорачуваме и за студентите, како и за лекарите кои започнуваат да се занимаваат со дијабетес, за полесно стекнување на практични сознанија.
Шеќерната болест или Дијабетес мелитус (Diabetes mellitus) претставува хронична, или, би рекле, уште и доживотна болест, што се одликува со нарушување, пред сѐ, на метаболизмот на јаглехидратите, но и на мастите и протеините и со специфични промени на крвните садови.
Мастите се содржани во сите видови храна од животинско потекло, како и кај некои растенија што ви се добро познати, како што се: маслодајната репка, сончогледот, маслинките, сусамот, кикиритките, сојата и др. Мастите, исто така, се неопходни за нормален и здрав живот. Но треба да се знае дека прекумерното внесување животински масти лошо влијае врз крвните садови. Доволно е познато дека мастите што се во составот на организмот (холестеролот и триглицеридите) се главни оштетувачи на крвните садови.
Мастите се составени од масни киселини што се делат на заситени и на незаситени масни киселини.
Ова се напоменува од причина само да знаете дека незаситените масни киселини не се толку штетни за крвните садови како што се заситените. Заситените масни киселини се наоѓаат во храна од животинско потекло, особено кај дивечот и кај темните (црвени) меса. Белите меса, посебно од перната живина (кокошки, мисирки) имаат малку масти и се препорачуваат за почеста исхрана, но никако да не се јадат со кожата. Маргарините се мешавина на заситени и незаситени масни киселини, т.н. трансмасти и треба да се консумираат многу умерено, но, исто така, се штетни како и животинските масла. Цврстите маргарини имаат доста трансмасти, за разлика од меките маргарини.
Незаситените масни киселини се содржани во растителните масла, па затоа храната треба да се приготвува само со масла. Но и во некои од растителните масла има заситени масни киселини, па се штетни за употреба. Такви се палмовото масло, кое е евтино, и кај нас масовно се употребува при приготвување брза храна, особено на буреци, пити и хамбургери. Исто така, штетни се: кокосовото масло и брашно, кои содржат заситени масни киселини. Се препорачуваат другите масла, особено сусамовото, маслото од семки од грозје, пченичното и маслиновото, ладно цедени.
Ладно цеденото маслиново масло или маслиново масло прво цедење значи дека маслиновото масло е добиено од самата маслинка, а не од семката. Затоа е поценето, поквалитетно и поздраво.
Еден грам масти ослободува девет калории енергија.
За метаболизмот на мастите, исто така, е потребен инсулин, но само условно. Во масните ткива, особено ако се изразени (кај дебелите луѓе), за нормалниот метаболизам на масните клетки е потребен инсулин, што со време, кај предиспо-нираните лица доведува до исцрпување на инсулинските резерви на панкреасот. Токму поради тоа е неопходно да не внесувате непотребни калории преку исхраната, со што, всушност, само го зголемувате депото на масни ткива, па индиректно ги трошите скапоцените резерви инсулин.
Во последно време, натрупувањето масти по органите (како што се срцето, бубрезите, во стомакот околу цревата, во црниот дроб) доведува до појава на дијабетес и кај навидум здрави лица, додека вишокот масно ткиво под кожата и на видливите места не значи предиспозиција за дијабетес.
До зголемување на мастите и нивните фракции во крвта доведува и консумирањето алкохолни пијалаци (особено на триглицеридите).
Денес е општо прифатено дека маслиновото масло е најкорисно за организмот и ги заштитува крвните садови, како и маслата што ги има во рибите (од групата омега-3). За секојдневна употреба е најдобро што помалку рафинирано маслиново масло, но и да се готви со минимум масло (буквално неколку капки) во специјални термопродуктивни садови изработени од специјални легури што се полухерметички затворени. Салатите, што изобилно ги препорачуваме, треба да се подготвуваат со маслиново масло.
Прекумерното консумирање фруктоза, преку овошјето, исто така, доведува до покачување на триглицеридите. Значи, се со мерка и со разум!
Погрешно е да не внесувате никакви масти во храната. Мастите влегуваат во составот на т.н. стероидни хормони без што не е можен животот, а, исто така, служат и за растворање на витамините А, Д, Е и К.
Специјалните масти се градежен елемент на нервните клетки.
