Пишува: Д-р Виолета Христова-Јаниќ
гастроентерохепатолог
Болки во стомакот, грчеви, надуеност на стомакот и промени во празнење на цревото, а притоа да нема органска болест се симптомите со кои се карактеризира синдромот на иритабилен колон, функционално нарушување познато и како нервозно дебело црево. Процените се дека и до 50 отсто од пациентите што ги посетуваат гастроентеролошките амбуланти одат токму поради овие симптоми на иритабилен колон.
ПРИЧИНАТА НЕЈАСНА
Причината на ова нарушување не е јасна, но се смета дека психичкиот фактор има голема улога. – Таа улога е голема, бидејќи цревото е поврзано со мозокот со праќање сигнали преку нервни завршетоци. Ваквите сигнали се многу поактивни при стрес, правејќи ги цревата почувствителни.
Иритабилен колон може да се јави во секоја возраст, иако е почест кај жени под 40-годишна возраст.
КАКО ДА СЕ ПРЕПОЗНАЕ?
Болките во стомакот, кои на каков било начин се поврзани со дефекација, се од големо значење за поставување дијагноза. Тие можат да бидат со различна јачина и локација, дури и кај ист пациент. Болката може да биде тапа, грчевита или остра, и обично не е присутна за време на спиење. Некои пациенти може да имаат течна или водена столица, со чести нагони за празнење. Други, пак, може да имаат опстипација со грчеви при дефекација, односно при празнење на цревото. Може и да не дојде до дефекација, и покрај нагонот за празнење, или сто лицата да е количински мала и фрагментирана на мали парчиња. Симптомите се влошуваат при стрес, знаат да се јават и по јадење, а се намалуваат или исчезнуваат по дефекација. Тие може да се влошат во одреден период, а потоа да исчезнат за одредено време. За други пациенти, симптомите перзистираат цело време до состојби кога може да дојде и до губење на апетитот.
Многу е важно да се знае дека вакви симптоми може да се јават и кај карцином на дебело црево, при воспалителни болести на дебелото црево и при инфекции. Мора да се обрне внимание на присуството на крв во столицата, слабеење, слабокрвност, треска, температура, покачена седиментација и други отстапувања во крвната слика. Во тие случаи е потребно да се направи колоноскопија за да се исклучи постоење на заболувања на дебелото црево различни од состојбата нервозно дебело црево.
Од проливи до повраќање
Некои пациенти може да имаат течна или водена столица, а некои опстипација со грчеви при празнење на цревото. Пациентите често ги користат термините „пролив“ и „запек“ поради различната конзистенција на столицата, која може да биде од течна до тврда, со повеќе од три столици на ден или помалку од три столици неделно. Се јавува и слуз во столицата, но без траги на крв. Некои пациенти имаат лажни повици за дефекаци ја или чувство на непотполно празнење. Многу често се јавува ждригање, повраќање, гадење и изразено надување на стомакот.
Лекување на иритабилен колон
Најважна терапија е да му се објасни на пациентот за бенигната природа на дијагнозата и да се информира дека не боледува од карцином или од друга тешка болест. Кај пациенти што во заднина носат тешки психосоцијални проб леми, вели нашата соговорничка, потребно е да им се даде психолошка поддршка од психолог или од психијатар. Излекување на синдромот нервозно дебело црево со терапија не постои, освен давање лекови што помагаат за конкретните симптоми кај пациентот. Доколку има течни столици, односно дијареа, се даваат лекови за на малување на столиците, во случаи на болки се даваат спазмолитици, тврдата столица се регулира најчесто со промена на исхраната, гасовите со антифлатуланси, а неретко, кога е потребно, се даваат и антидепресиви. Терапевтски помагаат редовен сон и оброк, редовно вежбање и диететски режим.
