Пишува: Прим. д-р Иванка Стефановска
ортопед
Остеопорозата станува се поактуелна како здравствен и социолошко-економски проблем. Глобално, популацијата старее, а со тоа и појавата на остеопорозата, и како составен дел на стареењето се зголемува. Социолошко-економскиот аспект ги опфаќа проблемите што се јавуваат како последица на скршениците, како што се потребата од хируршки интервенции, зависноста на пациентите од туѓа нега, компликациите на лекувањето итн. Сето тоа ја зголемува потребата од единствениот сигурен начин за одбегнување на овие проблеми, а тоа е раното откривање и лекување, пред да дојде до скршеници кои понатаму предизвикуваат дополнителни компликации.
ПОМАЛА ЦВРСТИНА – ПОВЕЌЕ СКРШЕНИЦИ
Остеопорозата се дефинира како состојба на намалување на минералната содржина на скелетот како и промена на неговата структурна градба, кои предизвикуваат намалување на цврстината на скелетот, што резултира со појава на скршеници без некаква особена траума.
Најчести скршеници како последица на остеопорозата се оние на прешлените на ‘рбетниот столб и на колковите. Тие предизвикуваат компликации кои значително го отежнуваат животот и функционирањето на пациентот. Најдобар начин за превенција на овие компликации е навремено откривање на остеопорозата и рано започнување со лекувањето, за да не дојде до скршеници.
ДЕНЗИТОМЕТРИЈА
Златниот стандард за откривање остеопороза е дензитометријата. Дензитометријата го проценува количеството минерална материја на квадратен сантиметар коскено ткиво и на тој начин ја цени издржливоста на скелетот, односно неговата цврстина. Овој метод е единствен заради својата прецизност и постојаност, што покрај дијагноза, овозможува и прецизно следење на резултатите од лекувањето. Информациите од дензитометријата се единствен прецизен параметар во менаџирањето на остеопорозата.
МИНЕРАЛНА СОДРЖИНА И КОСКЕНО ТКИВО
Минералната содржина на скелетот е важен параметар на коскената цврстина, но не и единствен. Градбата на коскеното ткиво, односно бројот и дебелината на коскените гредички кои ја сочинуваат архитектониката на коската се исто така многу важни, како за издржливоста на коската под притисок на механичките оптоварувања така и поради нејзината отпорност кон скршеници. Ова е особено важно за скршениците на прешлените, кои често пати не успеваме да ги забележиме. Скршеница на еден прешлен води кон други скршеници на ‘рбетот, кои понатаму предизвикуваат сериозни компликации.
ПРЕЦИЗНО УТВРДУВАЊЕ НА ЦВРСТИНАТА НА КОСКИТЕ
Скенирањето на коскената градба (трабецулар боне сцан) претставува дополнителна алатка на дензитометријата која овозможува дополнителни информации за градбата на прешлените. Ова скенирање е софтверска надградба на дензитометријата, која при истото снимање ни дава податоци за градбата на прешлените, односно за бројот на коскените гредички, како и за празните простори на коскеното ткиво. На овој начин попрецизно се определуваат цврстината на коската и заканата од скршеници. Ваквото скенирање овозможува процена на порозноста на скелетот, која е суштинска за остеопорозата, определувајќи ги празните простори на коскеното ткиво. Покрај тоа, во процесот на следење на лекувањето се добива прецизна информација за дејството на терапијата и исполнувањето на поротичните простори. На тој начин сликата за остеопорозата станува појасна, а процената на коскената градба попрецизна.
