Пишува: Проф. д-р Александар Пушевски
интернист – супспецијалист по ревматологија
Гихот е метаболична болест предизвикана од зголемените вредности на мочната киселина во серумот. Тоа се нарекува хиперглеукемија која е последица на зголемената продукција или намалената елиминација на мочната киселина во организмот.
Зголемена продукција има при: зголемено внесување на пурини преку храната(особено во црвеното месo), интензивно разградување на клетките при некои хематолошки болести, труење со олово како и престој ан големи височини со разреден воздух. Намалена елиминација на мочната киселина има при нарушена бубрежна функција и при хроничен алкохолизам.
Гихот е болест позната многу одамна, се нарекува кралска болест односно во денешно време болест на менаџерите.
Се работи за типично машка болест, додека пак жените не заболуваат од гихт до менопауза , освен доколку има силна фамилијарна предиспозиција. За тоа се одговорни сексуалните хормони-тестостеронот кои ја намалува елиминацијата на мочната киселина преку бубрезите, а ја зголемува нејзината апсорпција во бубрежните тубули. Естрогените пак имаат спротивен ефект. Некои болести и состојби го зголемуваат ризикот за појавата на гихот, а тоа се дијабетесот, зголемениот крвен притисок, хиперхолестеремијата како и зголемена телесна тежина.
ИЗМАЧУВАЧКИ БОЛКИ
Асимптомската хиперурикемија е состојба кога некои лица имаат високи вредности на мочната киселина, а немаат гихт. Оваа состојба може да трае со години се додека не се појави првиот акутен напад на болеста.
Нападот е многу карактеристичен. Најчесто почнува доцна ноќе, по обилна вечера и алкохол. Лицето се буди со непријатно чувство на печење и врелина во зглобовите, а тоа најчесто е на ножниот палец. Набргу се јавува болка која станува се поинтензивна до неиздржливост. Измачувачката состојба продолжува и во текот на наредните денови кога со терапија или спонтано се смирува и човекот е без тегоби се до наредниот напад(кој може да се појави и по неколку години). Доколку не се лекува, нападите стануваат се почести, а со тек на време болеста добива хроничен карактер со деформации во зглобовите и појава на тофи. Тофите се јазли што се јавуваат во и околу зглобовите и се составени од соли на мочната киселина кои се таложат. Солите на мочната киселина се депонираат во бубрежниот паренхим што по повеќе години доведува до значајно намалување на бубрежната функција.
Освен храната, фактори за напад на гихт се долго пешачење во тесни обувки, тешки операции, тешки инфекции и срцев или мозочен напад.
ЛЕКУВАЊЕ
Гихтот е болест што може да се контролира, но неопходна е дисциплина во однос на редовно земање на терапија и придржување до одредениот хигиено-диететски режим.
Најдобар лек за спречивање на нападот е лекот ,,колхицин’’ но тој го нема кај нас. Нестероидите антиревматици се исто така многу успешни. Тие се додаваат во максимално дозволени дози се до комплетно смирување на нападот. Ако е прв напад, тогаш се препорачува само хигиено-диететски режим и намалување на телесната тежина, ако ја има. При појава на два и повеќе напади, по смирување на нападот се почнува терапија за спречување на синтеза на мочната киселина, како и таложење на солите на киселината во зглобовите и бубрезите.
ХИГИЕНО-ДИЕТЕТСКИ РЕЖИМ
Забрането е:
- Црвено месо(свинско, јагнешко..)
- Сувомеснати продукти(салами, шунки, колбаси и др.)
- Месо од мисирка
- Риба од конзерви
- Морски плодови
Дозволено е:
- Пилешко месо и немасно телешко
- Млеко и млечни продукти
- Јајца
- Овошје и зеленчук
- Кафе и чај во умерено количество
