Пишува: Соња Јорданова-Цацаноска, дефектолог
Што е тоа подготвеност или зрелост на детето за училиште?
Време е да го запишете вашето прваче во училиште? Се прашувате дали вашето дете е доволно подготвено да се соочи со предизвикот училиште? Разговарате со родители за да решите некоја од вашите дилеми, но, сепак, сè уште не сте сигурни дали вашето дете е доволно подготвено за совладување на училишните задачи?
Тргнувањето во училиште е голем чекор за малите деца. Самиот почеток голем број деца го прифаќаат смирено и брзо се адаптираат, но одреден број деца, особено оние кои не посетувале градинка, тешко ја прифаќаат новата промена. Училиштето претставува голема промена како за детето така и за вас. Со тргнувањето во училиште се менува дневниот ритам на детето и станува дел од една структурирана средина, во која постојат правила и обврски кои мора да ги почитува. Детето во училиштето е потребно не само да учи туку и да се приспособи кон друштвото на голем број други деца, кон непознато возрасно лице (наставничка) и кон извесна училишна дисциплина.
Подготвеноста за училиште претставува комбинација од различни способности, вештини, навики, знаења, односно, искуства и знаења кои детето ги има стекнато во претшколската возраст.
Успехот на детето не зависи само од неговата подготвенот и вашата посветеност, туку и од работата на самото училиште, односно наставник. Должноста на училиштето е да ја искористи подготвеноста на детето преку подучување, задавање определни вежби, поттикнување на детските интереси.
Фактори од кои зависи подготвеноста или зрелоста за училиште
Неопходно е детето да биде физички доволно развиено за да може да ги издржи напорите на училишниот живот. Тука најнапред се работи за секојдневното минување на патот од дома до училиштето и назад. Во училиштето детето седи мирно повеќе часови, а тоа е големо оптоварување за неговите грбни мускули. Доколку тие мускули не се доволно развиени, доаѓа до неправилно седење и искривување на ′рбетот. Развиеноста на фината моторика и визиомоторната контрола овозможува правилно држење на моливот, контрола на притисокот на моливот при боење или пишување, способност да нацрта одредени геометриски фигури, човек. Исклучително важни за секој ученик се и сетилните органи. За да го запознае светот околу себе, сетилата за вид и слух треба да бидат добро развиени. Слухот му овозможува да го слушне човечкиот говор, да се вклучи во соодветна комуникација. Говорот е еден од суштествените услови на човечкиот сообраќај, на пренесувањето на искуствата, на учењето. Детето треба да го разбира туѓиот говор и без потешкотии да им ги соопштува на другите своите мисли и своите потреби. Доколу вашето дете заменува еден глас со друг глас, не ги изговара правилно сите гласови, не ги изговара правилно речениците, има потешкотија при откривањето на иницијалната буква на даден збор или, пак, постои проблем што ве загрижува, посетете логопед кој ќе ви даде совет како да го подготвите вашето дете за безгрижно тргнување во училиште. Мислењето е највисока психичка функција на детето и на возрасните. Интелектуалната развиеност му овозможува да пронајде решение при соочувањето со различните училишни проблеми и ситуации и да ги усвојува многубројните знаења во училиште. Покрај развиеното мислење, за успешно школување е потребно да постојат и развиени психички функции, особено чувства и емоции. Чувствата се особено важни за социјалниот живот на детето. Од детето се очекува да реагира на соодветен начин при ускратувањето на некои желби и потреби и да има изградено соодветна емоционална контрола.
Од сето ова се гледа дека подготвеноста на детето за училиште е многу сложена и дека не постои дете кај кое сите развојни вештини се развиваат со иста брзина. Ова е потребно да го земат предвид родителите и наставниците и доколку одредено дете има потреба од исполнување на дополнителни услови со цел да се овозможи соодветна адаптација, неопходно е пред почетокот на училишната година да се направи добра старатегија со која би се овозможило реализирање на условите, со цел да се намали стресот кај детето и родителите.
Подгответе го вашето дете пред тргнувањето во училиште. Не грижете се доколку детето не ги научило буквите и броевите и не инсистирајте да ги научи поради тоа што ќе биде прваче. Вашата задача е да го охрабрите да ги прифати новите промени.
Споделете позитивно искуство од вашето тргнување во училиште. Не создавајте идеална слика за училиштето и подгответе го дека постојат и обврски кои мора да ги извршува. Не повторувајте му постојано што сѐ мора да прави и како треба да се однесува додека е во училиште. И не разочарувајте се доколку на почетокот на училишната година вашето дете не ги почитува правилата на пристојно однесување (станува за време на часот, плаче и не прифаќа да ги изврши задачите дадени од наставничката). Прифатето го раздразливото однесување на самиот почеток и не задавајте му дополнителни обврски со цел побрзо да ги совлада училишните задачи. И не заборавајте секојдневно да му давате поддршка на вашето дете и да му покажете дека го сакате и дека вреди, без разлика каков успех постигнало во училиштето.
