Секоја година, првиот вторник во мај се одбележува Светскиот ден на астмата (World Asthma Day), со цел подигање на свеста за ова хронично заболување кое погодува милиони луѓе ширум светот. Во 2025 година, овој ден се одбележува на 7 мај.
Астмата е долгорочно воспалително заболување на дишните патишта кое предизвикува отежнато дишење, кашлица, свиркање во градите и чувство на стегање. Според Светската здравствена организација, повеќе од 260 милиони луѓе живеат со астма, а таа може да биде фатална ако не се третира соодветно.
Глобалната иницијатива за астма (GINA), која го организира овој ден, секоја година избира тема која ја одразува потребата за подобро управување со астмата. Целта е да се едуцираат пациентите, нивните семејства и здравствените работници за тоа како може да се контролира астмата и да се живее квалитетен живот и покрај дијагнозата.
Во Македонија, се уште недостасува доволна едукација и навремена дијагноза на астмата, особено кај децата. Многу пациенти не се свесни дека со правилна терапија и следење на состојбата, симптомите може значително да се намалат.
Во чест на Светскиот ден на астмата, здравствените институции, здруженијата на пациенти и лекарите-специјалисти потсетуваат на важноста од редовна контрола, избегнување на предизвикувачи и користење на соодветна терапија.
Неколку совети за подобра контрола на астмата:
-
Следете ја терапијата пропишана од лекар.
-
Избегнувајте алергени и чад од цигари.
-
Редовно мерете ја функцијата на белите дробови.
-
Имајте акционен план за влошување на симптомите.
Астмата не мора да значи ограничување – со информираност и соодветна грижа, животот може да биде полн со здрава енергија и движење.
Статистики за Македонија
Иако нема прецизни податоци за бројот на пациенти со астма во Македонија, се проценува дека илјадници луѓе се соочуваат со оваа болест. Според податоци од Министерството за здравство, бројот на дијагностицирани случаи на астма е во пораст, особено кај децата и младите. Ова се должи на зголемената изложеност на загаден воздух, особено во урбаните средини.
Изјава од експерт
Д-р Иван Петровски, пулмолог од Универзитетската клиника за пулмологија, вели: „Астмата е сериозно заболување кое бара континуирана грижа и внимание. Со правилна терапија и избегнување на тригерите, пациентите можат да водат нормален и активен живот. Важно е да се подигне свеста за оваа болест и да се обезбеди поддршка за пациентите.“
Овогодинешното мото на Светскиот ден на астмата, кој се одбележува на 6 мај 2025 година, е:
„Да ги направиме инхалирачките третмани достапни за СИТЕ“
(англ. „Make Inhaled Treatments Accessible for ALL“)
Оваа тема, избрана од Глобалната иницијатива за астма (GINA), ја истакнува итната потреба за обезбедување на пристап до инхалирачки лекови за сите лица со астма, без оглед на нивната возраст, приход или географска локација.
Инхалирачките третмани, како што се инхалаторите со кортикостероиди и бронходилататори, се основа на контролата на астмата и спречување на сериозни напади. Сепак, многу луѓе ширум светот, особено во земјите со ниски и средни приходи, се соочуваат со бариери при пристапот до овие неопходни лекови.
Со оваа тема, GINA повикува на глобална акција за:Намалување на цените на инхалирачките лекови.
-
Подобрување на достапноста во руралните и недоволно услужените заедници.
-
Поддршка на здравствените системи за обезбедување на континуирана грижа за пациентите со астма.
Во Македонија, како и во многу други земји, постои потреба од зголемена едукација и подобрување на пристапот до инхалирачки третмани, особено за ранливите групи. Здравствените институции и здруженијата на пациенти се охрабруваат да организираат активности за подигање на свеста и обезбедување на поддршка за лицата со астма.
Светскиот ден на астмата е можност да се потсетиме дека астмата може да се контролира и дека секој заслужува пристап до ефикасна терапија.
