Вирусниот хепатитис е акутна или хронична заразна воспалителна болест на црниот дроб предизвикана од вирусите А, Б, Ц, Д и Е. Според податоците на Светската здравствена организација (СЗО, 2020.), во светот има околу 325 милиони заболени од хроничен хепатитис Б или Ц (257 милиони заболени од хроничен хепатитис Б, а околу 71 милион од хроничен хепатитис Ц).
Хроничните хепатитиси Ц и Б се главната причина за цироза и рак на црниот дроб и најчеста причина за трансплантација на црн дроб во Европа. Компликациите од вирусниот хепатитис Б и Ц годишно предизвикуваат смрт на повеќе од 1,1 милион луѓе ширум светот, што е повеќе од бројот на смртни случаи предизвикани од вирусот ХИВ/СИДА (приближно еден милион).
СЗО има за цел да го елиминира вирусниот хепатитис како закана за јавното здравје до 2030 година и да го намали бројот на нови инфекции за 90%, а смртноста за 65%.
Превенцијата на вирусниот хепатитис во земјава вклучува едукација за ризиците и начините на заштита, вакцинација против хепатитис Б и А, обезбедување на квалитетот на крвта и крвните продукти во системот на здравствена заштита, превенција и контрола на болнички инфекции, надзор на инвазивни козметички процедури (пирсинг, тетовирање), превенција кај популацијата на корисници на дрога.
Светскиот ден на хепатитисот се одбележува на роденденот на Барух С.Блумберг, американскиот научник заслужен за откривање на вирусот на хепатитис Б и развојот на вакцина против овој вирус, за што ја доби Нобеловата награда во 1976 година.
Оваа година на кампањата “Хепатитисот не може да чека“ со порака “Докторе, можете ли да ме излекувате?“ сака да потсети на важноста на започнување на лекувањето на лицата на кои им е дијагностициран вирусен хепатитис Б или Ц, а кои поради разни причини не го започнале лекувањето.
Хепатитисите е сè уште глобален јавноздравствен предизвик бидејќи на секои 30 секунди по едно лице во светот го губи животот како последица на болести поврзани со хепатитисот. Повеќе од 1,1 милион животи се губат секоја година поради последиците од инфекцијата со хепатитис Б и Ц. Посебен акцент е ставен на вирусниите хепатитиси Б и Ц, бидејќи тие припаѓаат на таканаречените “„тивки болести“, односно болести кои долго време траат без препознаени симптоми.
Долготрајната, нелекувана инфекција може да предизвика тешки оштетувања на црниот дроб и здравјето. Хепатоцелуларниот карцином како последица на нелекувана болест постојано се зголемува, а повеќето од нив се откриваат во фаза предоцна за успешно лекување. Тестирањето за хепатитис Б и Ц е единствениот начин за навремено откривање на болеста. Се проценува дека во целиот свет дури 9 од 10 заразени лица не се свесни за својот статус, што значително негативно влијае на достигнување на глобалните цели на СЗО за елиминација на хепатитисот до 2030 година.
ЦЕЛИ НА КАМПАЊАТА
Кампањата ги поврзува здравствениот систем и луѓето кои биле изложени на ризици од зараза со вирусен хепатитис или живеат со хепатитис без да бидат свесни за тоа.
Во согласност со глобалните и националните препораки за елиминирање или намалување на можноста за изложеност на вируси на хепатитис, целта на кампањата „Хепатитис не може да чека!“ е да придонесе за превенција, навремено дијагностицирање и поврзување со здравствената нега и лекување на вирусните хепатитиси.
Хепатитис Ц е излечив, а постои вакцина и ефикасно лекување за хепатитис Б.
- Лицата кои живеат со вирусен хепатитис, а за тоа да не се свесни, не треба да го одложуваат тестирањето. Без тестирање, нема ниту лекување.
- Лицата на кои им е дијагностициран вирусен хепатитис не можат да чекаат за лекување важно по животот.
- Лицата кои живеат со вирусен хепатитис не можат да чекаат да се елиминира стигмата и дискриминацијата поврзана со овие болести.
За тоа каква болест е хепатитисот, кои се причините за појава на овој инфламаторен процес, како се поставува дијагнозата и кога треба да се побара лекарска помош, како и за тоа каква е превенцијата кога станува збор за хепатитисите, прочитајте во претходно интервју на асс. д-р Марија Димзова, специјалист инфектолог на Одделот за вирусни хепатити при Универзитетска Клиника за инфективни болести и фебрилни состојби во Скопје. Линк до интервјуто и одговорите.
