Листата на долготрајни симптоми на КОВИД-19 е долга, од замор и болки во мускулите, како и забрзана работа на срцето, до трајни оштетувања на белите дробови, бубрезите, срцето и мозокот.
Веројатноста пациентот да развие трајни симптоми е тешко да се утврди, оти различни студии следат различни исходи во различни времиња. Во Италија откриле дека 87% од хоспитализираните пациенти со последици од КОВИД -19 се соочуваат и два месеци по појавата на симптоми.
Податоци од студија во САД која ги обработила американските, британските и шведските пациенти заболени од оваа зараза, сугерира дека бавно се опоравуваат помеѓу 10 и 15% од заболените, вклучувајќи и некои “благи“ случаеви. Пандемијата трае нешто повеќе од половина година и никој не знае колку таквите симптоми ќе потраат и дали КОВИД-19 ќе поттикне појава на хронични болести.
Од тие причини, во Велика Британија е покрената опсежна студија во која 10.000 пациенти заболени од КОВИД-19 ќе бидат следени најлаку една година, а доколку е потребно истражувањето ќе се продолжи и во наредните 25 години, зависно од резултатите. Истражувачите се надеваат дека подобро ќе ги разберат последиците на инфекцијата, ќе ги откријат ризичните групи и начините на можно лекување.
Познато е дека SARS-CoV-2 го користи т.н. spike протеин на својата површина за да се прилепи за ACE2 рецепторите на белите дробови, срцето, цревата, бубрезите, крвните садови, нервниот систем… Вирусот исто така може да предизвика и драматични воспалителни реакции во мозокот.
“Имаме епидемија на тешки, хронични болести кои го следат КОВИД-193, предупредува Мајкл Маркс, стручњак за заразни болести на Школата за хигиена и тропска медицина во Лондон.
Многу лекари стравуваат дека вирусот би можел трајно да ги оштети белите дробови, бидејќи токму тоа го прават другите два коронавируси, одговорни за САРС и МЕРС. Истражување покажало дека некои пациенти последиците ги чувствуваат и 15 години по инфекцијата со коронавирус. Поради тоа, научниците очекуваат дека и по КОВИД-19 ќе наидат на типични долгорочни оштетувања како намалување на функцијата на белите дробови и намалена способност за физичка активност.
Вирусот го напаѓа срцето на повеќе начини. Директната инвазија може да ги оштети и уништи срцевите клетки. Силното воспаление може да влијае на работата на срцето. Вирусот може да ја пригуши функцијата на ACE2 рецепторите кои помагаат во заштита на клетките на срцето и разгардување на хормонот кој го зголемува крвниот притисок. Стресот од борбата против вирусот може да убрза ослободување на адреналин и епинерфин, што исто така може штетно да влије на срцето.
Неправилна работа на срцето е откриена кај 78% од заболените од КОВИД-19, кои биле прегледани десет недели по разболувањето. Многу учесници во оваа студија претходно биле здрави, наведуваат авторите на истражувањето објавено во JAMA Cardiology.
Воочени се и низа случаеви како оние на професорката Атен Акрами, кога луѓето и натаму не се чувствуваат добро, без оглед на добрите наоди. Некои невролози тој феномен го опишуваат како “мозочна магла“ или “заматеност на мозокот“.
Најчест и најдолготраен симптом и натаму е заморот, и се почесто се зборува за синдром на хроничен замор. Посебно загрижува големиот број на до неодамна млади, здрави и активни лица кои по инфекцијата чувствуваат долготрајни последици.
