Истражувањето спроведено од Универзитетот во Мичиген доведе до вознемирувачки нови наоди. Тие открија дека Генерацијата X (1965-1980), онаа помеѓу бејби-бумерите и милениумците, е најмногу изложена на ризик по здравјето токму поради храната што ја консумирале или сè уште ја консумираат денес, пишува Индепендент .
Сериозна зависност
Ова е само втора студија во САД што ја проучува врската помеѓу постарите групи и ултра-преработената храна (UPF), и покажува дека Генерацијата X е првата што ја има таквата храна како значаен дел од својата исхрана уште од рана возраст. Резултатите се јасни: 21 процент од жените и десет проценти од мажите од генерацијата X ги исполнуваат критериумите за зависност од ултра-преработена храна, што ги надминува другите зависности како што се алкохолизмот со 1,5 проценти и пушењето со четири проценти.
Терминот ултра-преработена храна е дефиниран според системот за класификација на храна „Нова“, развиен од истражувачи од Универзитетот во Сао Паоло во Бразил. Овој систем ја дели храната во четири категории, во зависност од тоа како е преработена за време на производството.
Непреработената или минимално преработената храна вклучува овошје, зеленчук, млеко, риба, јајца и друга храна на која не се додадени други состојки. Преработените состојки вклучуваат сол, шеќер и масла за готвење. Преработената храна ги комбинира првите две групи на сличен начин како што се преработува храната дома и вклучува храна како што се џем, кисел зеленчук или конзервирано овошје и зеленчук.
Ултра-преработената храна содржи многу состојки што би било тешко да се најдат во просечната кујна, од кои некои се хемиски конзерванси, емулгатори, засладувачи, вештачки бои и ароми. Сепак, овие состојки сè уште не објаснуваат зошто Генерацијата X е толку зависна од оваа конкретна група на храна и зошто некои членови избегнуваат социјални собири од страв од прејадување.
Тие покажуваат силна желба за оваа храна и честопати безуспешно се обидуваат да го намалат внесот или доживуваат симптоми слични на апстиненција. Исто така, тие се групата која најчесто страда од прекумерна телесна тежина, се чувствува изолирано и страда од полошо ментално здравје.
Од друга страна, генерацијата бејби-бумери не е толку засегната. Само 12 проценти од жените и четири проценти од мажите од таа „златна генерација“ се сметаат за зависници од ултра-преработена храна.
Дали детството е виновно?
„Генерацијата X беше првата што порасна опкружена со ултра-преработена храна. Ако бевте дете во 1970-тите или 1980-тите, како мене, веројатно се сеќавате дека бевте бомбардирани со реклами за шарено спакувани грицки, брза храна и готови оброци“, вели д-р Карен Ман, медицински директор на дигиталната апликација за здравје Noom.
„Таа храна не само што беше достапна, туку беше рекламирана како нешто нормално, забавно и соодветно за целото семејство. Во извесна смисла, Генерацијата X беше првиот тест за тоа како исхраната доминирана од индустриски дизајнирани, исклучително привлечни производи влијае на долгорочните навики во исхраната. Факт е дека, бидејќи членовите на таа генерација биле млади во тоа време, нивните вкусови и навики биле формирани многу рано, што довело до тоа тие да имаат потешкотии да се спротивстават на таквата храна подоцна во животот“, додава д-р Ман.
Тоа беше и генерација каде што двајцата родители работеа, а пообразованото население значеше дека многумина се преселија од своето пошироко семејство во потрага по нови деловни можности, објавува „Јутарњи лист“.
„Тоа создаде генерација на „заклучени деца“ – нашите родители ни оставаа храна како готова пица, палачинки или бисквити за грицкање кога ќе се вратевме дома од училиште. Нашите заби се оштетени, нашите усти се полни со пломби, нашата исхрана страдаше, а сега, како што влегуваме во средна возраст, се соочуваме со високи стапки на метаболички проблеми – зголемување на телесната тежина, кардиоваскуларни ризици и сите тие работи“, додава Роб Хобсон, нутриционист и автор на „Unprocess Your Family Life“.
Иронично, високата калорична содржина и полуиндустриската структура на ултра-преработената храна, што ја олеснува нејзината исхрана и варење, делумно се резултат на работата на американскиот биолог Пол Ерлих, кој предвиде во 1968 година дека САД ќе доживеат масовен глад во 1980-тите.
Ерлих ја напиша тогаш влијателната книга „Популациската бомба“, мрачна, но сосема погрешна книга во која растот на населението по Втората светска војна се сметаше за неодржлив. Тој мислеше дека ќе има толку многу луѓе што сите ќе гладуваат. За да се спречи ова, помеѓу 1980 и 1998 година, се појави „Големата прехранбена“ индустрија за да ги нахрани сите, но на крајот стапката на дебелина се удвои.
„Тој страв од глад создаде огромен финансиски поттик за зголемување на производството на енергетски густа храна. Исто така, имаше технолошки напредок што доведе до производство на прехранбени производи кои беа ниски во хранливи материи, но богати со калории по залак – премногу заситени масти, премногу додаден шеќер, премногу сол, премалку влакна, но многу евтини“, објаснува Сем Дикен, истражувач во Центарот за истражување на дебелината на UCL.
Културата на екстремни диети
Потоа, тутунските компании се вклучија и во производството на храна, користејќи ги своите маркетиншки трикови и иновации на производи. Беше многу тешко да се избегнат, а пазарот на прехранбени производи беше целосно нерегулиран. Тоа беше трагично за генерацијата што порасна со таа храна во текот на 70-тите и 80-тите години, а потоа се случи пресврт што ги влоши работите уште повеќе.
Откако ги преплавија со калории, производителите на ултра-преработена храна почнаа да продаваат „диетални“ производи како што се Диет Кока-Кола, житарки со ниска масленост или безмасленост, јогурт и намази без путер – каде што шеќерот се заменува со аспартам (што може да предизвика желба за благо), а мастите се заменуваат со шеќер. Ова, според истражувањето од Универзитетот во Мичиген, би можело да објасни зошто жените се посклони кон развој на зависност од ултра-преработена храна.
„Едно можно објаснување е агресивниот маркетинг на „диетална“ ултра-преработена храна за жените во текот на 1980-тите. Бисквитите со ниска масленост, оброците од микробранова печка и другите производи со висока содржина на јаглехидрати се продаваа како здрава храна, што може да биде особено проблематично за оние кои се обидуваат да го намалат внесот на калории. Нивниот вештачки создаден нутритивен профил може да поттикне зависност во исхраната. Ова особено влијае на жените поради социјалните притисоци поврзани со тежината“, вели Ешли Гирхард, професор по психологија на тој универзитет.
Покрај тоа, на почетокот на 90-тите години започна културата на исхрана, па на членовите на Генерацијата X им беа понудени различни опции за слабеење. Една од нив беше детокс диета која вклучуваше консумирање само на вода или сок, имаше и диети во кои се јадеше само нискокалорична супа од зелка седум дена, комбинирана диета со храна во која одредени намирници не смееја да се јадат заедно бидејќи се вари со различна брзина и Аткинсовата диета, која имаше едно правило: јадете колку што сакате протеини и масти, но без јаглехидрати. Повеќето членови на оваа генерација ги пробаа речиси сите.
Поправка на штети
Каролин Бак, здравствен психолог, и д-р Абигејл Фишер, професорка по физичка активност и здравје, работат со Сем Дикен во Центарот за истражување на дебелината, каде што се обидуваат да ги одвикнат здравствените професионалци од ултра-преработена храна.
„Тие се групи со висок ризик поради работата во смени и изобилството на ултра-преработена храна достапна во болниците. Откривме дека целата култура на исхрана е всушност карактеристика на постарите генерации, не ја видовме кај помладите учесници во нашата студија, тие имаат сосема поинаков начин на размислување“, објаснува Бак.
За сите возрасни групи, истражувачите откриле дека комбинацијата од редовни видео повици еден на еден, месечни групи за поддршка, поставување цели, самостојно следење, едукативни брошури и информативни веб-страници е најдобриот начин за правилна исхрана, сето тоа врз основа на нешто што се нарекува „тркало за промена на однесувањето“.
