Утринските мачнини се еден од најчестите симптоми на раната бременост, кои се манифестираат преку гадење, повраќање или непријатност во стомакот. Иако ги нарекуваме „утрински“, тие можат да се јават во било кој дел од денот или ноќта. Овој феномен го доживуваат околу 70-80% од бремените жени, обично во првиот триместар.
Од што се предизвикани?
Точната причина за утринските мачнини не е целосно разјаснета, но постојат неколку фактори кои можат да придонесат за нив:
- Хормонални промени: За време на бременоста, нивото на хормонот хуман хорионски гонадотропин (hCG) значително се зголемува, што е поврзано со мачнините. Исто така, зголемените нивоа на естроген и прогестерон можат да влијаат на варењето и да предизвикаат мачнини.
- Чувствителен желудник: За време на бременоста, варењето се забавува, а желудникот станува почувствителен. Ова може да доведе до зголемена појава на гадење при внес на храна или одредени мириси.
- Стрес и замор: Физичкиот и емоционалниот стрес кои ги доживуваат бремените жени можат да ги влошат симптомите на мачнини.
- Зголемена осетливост на мириси: Бремените жени често имаат повисока осетливост на одредени мириси, што може да предизвика гадење.
Кога се појавуваат?
Утринските мачнини најчесто започнуваат околу шестата недела од бременоста, но можат да се појават и порано. Вообичаено, симптомите достигнуваат врв околу деветтата недела и обично се повлекуваат по првиот триместар, околу 12-14 недела. Сепак, кај некои жени симптомите можат да продолжат и подолго, па дури и низ целата бременост.
Како да се третираат?
Иако утринските мачнини можат да бидат непријатни, постојат начини да се ублажат или да се контролираат симптомите:
- Чести и мали оброци: Наместо три големи оброци, се препорачува да се јаде почесто, но во помали количини. Ова го одржува нивото на шеќер во крвта стабилно и го намалува гадењето.
- Избегнување на одредени мириси и храна: Некои жени откриваат дека одредени мириси или храна предизвикуваат мачнини. Избегнувањето на тие стимули може да помогне.
- Ѓумбир: Чајот од ѓумбир или ѓумбирот како додаток е природен лек кој може да помогне во намалување на мачнините.
- Доволно хидратација: Внесувањето на доволно течности е клучно, особено ако доаѓа до повраќање. Пиењето мали глтки вода или други течности може да помогне во одржување на хидратацијата.
- Лекови: Во потешки случаи, лекарот може да препорача лекови за контрола на мачнините. Ова најчесто се користи кога мачнините и повраќањето се сериозни и влијаат на способноста на трудницата да се храни и хидрира.
Што значат утринските мачнини?
Иако мачнините можат да бидат непријатни, тие најчесто се знак дека бременоста се развива нормално. Присуството на утрински мачнини е поврзано со здраво ниво на хормони кои го поддржуваат растот на плодот. Сепак, ако симптомите се премногу интензивни и водат до дехидрација или губење на тежина, може да се работи за состојба наречена хиперемеза гравидарум, која бара медицинска интервенција.
Заклучок
Утринските мачнини се вообичаен дел од раната бременост и обично се резултат на хормонални промени. Иако можат да бидат непријатни, постојат различни методи за нивно ублажување. Со соодветен третман и консултација со лекар, повеќето жени можат успешно да ги надминат симптомите и да продолжат со здрав тек на бременоста.
Во првите три месеци од бременоста, исхраната игра клучна улога во поддршка на развојот на плодот и здравјето на мајката. Во овој период се поставуваат основите за раст и развој на органите на бебето, па затоа е важно да се изберат нутритивно богати намирници. Еве кои хранливи материи и видови храна се препорачуваат за трудниците во првиот триместар:
1. Фолна киселина (фолати)
Фолната киселина е еден од најважните витамини во раната бременост, бидејќи помага во развојот на нервниот систем на бебето и спречува дефекти на невралната туба (како спина бифида).
Извори на фолна киселина:
- Лиснато зелен зеленчук (спанаќ, брокула, кељ)
- Цитрусни плодови (портокали)
- Грав, грашок и леќа
- Збогатени житарици
2. Протеини
Протеините се клучни за растот на клетките, мускулите и ткивата на бебето. Протеините исто така помагаат во одржување на енергијата на мајката и во здрав развој на плацентата.
Извори на протеини:
- Посно месо (пилешко, мисиркино)
- Јајца
- Млечни производи (млеко, јогурт, сирење)
- Тофу и други производи од соја
- Ореви и семки
3. Калциум
Калциумот е потребен за формирање на коските и забите на бебето. Ако мајката не прима доволно калциум преку исхраната, телото ќе ги користи резервите од нејзините коски, што може да го ослаби нејзиното здравје.
Извори на калциум:
- Млечни производи (млеко, сирење, јогурт)
- Лиснато зелен зеленчук (брокула, кељ)
- Бадеми
- Тофу збогатен со калциум
- Сардини со коски
4. Железо
Железото е неопходно за создавање на црвени крвни клетки и за спречување на анемија кај мајката. Во првиот триместар се зголемува потребата за железо поради зголемената количина на крв.
Извори на железо:
- Црвено месо (говедско, јагнешко)
- Темнозелен зеленчук (спанаќ, брокула)
- Житарици збогатени со железо
- Суво овошје (суви кајсии, суво грозје)
- Грав и леќа
5. Омега-3 масни киселини
Омега-3 масните киселини, особено DHA, се важни за развојот на мозокот и очите на бебето.
Извори на омега-3:
- Мрсна риба (лосос, скуша, сардини) – трудниците треба да избегнуваат риби со висок процент на жива
- Чиа семки
- Ленено семе и масло
- Ореви
6. Витамин D
Витаминот D е важен за апсорпција на калциумот и помага во формирањето на коските и имунолошкиот систем на бебето.
Извори на витамин D:
- Изложеност на сончева светлина
- Риба (лосос, туна)
- Млечни производи збогатени со витамин D
- Јајца
7. Влакна
Влакната помагаат во подобрување на варењето и спречување на запек, што е честа појава кај бремените жени, особено во првиот триместар.
Извори на влакна:
- Цели житарици (овес, интегрален леб)
- Овошје (јаболки, круши, малини)
- Зеленчук (моркови, брокула)
- Грав и леќа
8. Течности
Важно е да се одржува добра хидратација за време на бременоста, бидејќи течностите помагаат во одржување на крвниот волумен и помагаат во правилно функционирање на организмот.
Извори на течности:
- Вода
- Супи
- Овошни сокови без шеќер (но умерено)
- Билни чаеви (како чај од ѓумбир за ублажување на утринските мачнини)
Што да се избегнува?
- Алкохол и никотин: Апсолутно забранети, бидејќи можат да предизвикаат сериозни проблеми во развојот на бебето.
- Кофеин: Се препорачува ограничување на внесот на кофеин (не повеќе од 200 мг дневно, што е еднакво на една чаша кафе).
- Непастеризирани млечни производи и сирења: Можат да содржат штетни бактерии како што е Листерија, кои можат да предизвикаат компликации.
- Сурово или недоволно зготвено месо и риба: Поради ризик од инфекции и паразити.
Заклучок
Во првите три месеци од бременоста, важно е трудниците да внесуваат разновидна, балансирана исхрана богата со витамини и минерали кои се клучни за здрав развој на бебето. Со фокус на природни и свежи намирници, избегнување на ризични производи, и хидратација, трудниците можат да создадат оптимални услови за својот организам и за своето бебе.
