Во последните две децении постигнат е значаен напредок во лекувањето на акутниот мозочен удар првенствено со лекување во специјализирани единици за лекување мозочен удар, како и со примена на системска тромболиза (разбивање на згрутчувањата со помош на лекови) и со механичка тромбектомија (механичко отстранување на тромб). И покрај фактот дека 90% од мозочните удари може да се спречат доколку делуваме на 10 модифицирани ризик фактори, епидемиолошките показатели и понатаму не покажуваат значајни промени во поглед на намалување на бројот на појавност на болеста.
Десет ризик фактори на кои можеме да влијаеме се: покачен крвен притисок, физичка неактивност, несоодветна исхрана, прекумерна телесна тежина, пушење, консумирање алкохол, покачени маснотии во крвта, шеќерна болест, депресија, стрес и атријална фибрилација.
Артериската хипертензија (покачен крвен притисок) е често заболување, кое не се пткрива доволно навреме. Неговиот вистински причинител најчесто останува непознат, освен во некои ретки случаи. Крвниот притисок лесно може да се провери со апарат. Тој не дава некои специфични проверени симптоми кои би зборувале во прилог на зголемен крвен притисок. Затоа, често непрепознаен, се нарекува “тивок убиец“, со оглед на можни разорни последици по здравјето. Покачениот крвен притисок е најважниот ризик фактор кој го зголемува ризикот од појава на мозочен удар три до четири пати и е во основата на повеќето заболени со мозочен удар.
Се проценува дека 50% од мозочните удари се последица на несоодветно регулирана артериска хипертензија. Денес, постојат ефекасни лекови кои успешно го лекуваат високиот крвен притисок. Се дава еден лек или комбинација од неколку лекови кои делуваат на одредениот механизам за појава на зголемен крвен притисок. Покрај лековите, секако треба да се внимава и на животниот стил, регулирање на телесната тежина (маса), намалување на внесот на кујнска сол во храната, вежбање, избегнување на алкохолни пијалаци. Настојувајте да живеете опуштено и смирено, не дозволувајте стресот да ви го уништи квалитетот на животот.
Европскиот акционен план за мозочен удар (SAP-E) вклучува четири цели до 2030 година:
- Да се намали бројот на мозочни удари во Европа за 10%
- Повеќе од 90% од лицата со мозочен удар во Европа треба да се лекуваат во специјално одделение за мозочен удар како прво ниво на нега
- Да се има национални планови за мозочен удар кои го вклучуваат целиот синџир на нега од примарна превенција до живот после мозочен удар
- Целосно имплементирање на национални стратегии за мултисекторски интервенции во јавното здравство за промовирање и олеснување на здравиот начин на живот за намалување на еколошките, социо-економските и образовните фактори кои го зголемуваат ризикот од мозочен удар.
