Деменцијата, дегенеративно заболување на мозокот што обично ги погодува постарите лица, е сериозен и се пораспространет проблем. Според истражувањето објавено во Lancet Public Health минатиот јануари, бројот на луѓе со деменција ќе достигне речиси 153 милиони до 2050 година, што е речиси 200 отсто зголемување. Главниот фактор на ризик за деменција е напредната возраст, но тоа не значи дека оваа болест е неизбежна. Со промена на некои навики и начин на живот, можете да го намалите ризикот од развој на деменција. Еве како.
- Недоволно сон
“Спиењето е клучно за отстранување на нуспроизводите кои се таложат во мозокот во текот на денот, а чие покачено ниво е поврзано со Алцхајмерова болест“, вели Ели Базби, нутриционист специјализиран за генетиката поврзана со Алцхајмерова болест. Студијата од 2021 година спроведена на Универзитетскиот колеџ во Лондон испитувала како навиките за спиење во раните години од животот можат да влијаат на развојот на деменција неколку децении подоцна. Научниците следеле 8.000 50-годишници додека старееле и откриле дека оние кои спијат во просек 6 часа или помалку имале дури 30 отсто поголем ризик да развијат Алцхајмерова болест во споредба со луѓето кои спијат 7 или повеќе часа секоја вечер.
- Недостаток на физичка активност
Избегнувањето физичка активност исто така може да го зголеми ризикот за развој на Алцхајмерова болест. Истражување од 2012 година покажало дека повисокото ниво на вкупна дневна физичка активност е поврзано со помал ризик од развој на болеста. Секојдневното вежбање поттикнува пластичност на мозокот и ја подобрува меморијата. Покрај тоа, го зголемува протокот на крв во мозокот, а хемикалиите кои се лачат за време на физичката активност помагаат да се намали ризикот од Алцхајмерова болест. Не е потребно да се претерува со вежбањето за да направите разлика. Дури и само 10 минути аеробна физичка активност, како што се пешачење или возење велосипед, три до четири пати неделно се покажало дека носи придобивки за физичкото и менталното здравје. Триесет минути дневно, секако, ќе имаат уште поголемо позитивно влијание.
- Постојана изложеност на стрес
Истражување од 2021 година открило дека континуираната изложеност на стрес е значаен фактор во развојот на Алцхајмерова болест подоцна во животот. Научниците сметаат дека за тоа е одговорна оската хипоталамус-хипофиза-надбубрежните жлезди, а се работи за подрачје кое е вклучено во одговорот на стресот. Кога оваа оска постојано се активира, се произведуваат невротоксини кои можат да предизвикаат дегенерација на мозокот.
- Консумирање премногу заситени масти и недоволен внес на здрави масти
Здравите масти се многу подобар извор на енергија од нездравите, а истражувањата покажале дека исхраната богата со здрави масти и со ограничен внес на едноставни јаглехидрати ги подобрува когнитивните способности. Омега 3 масните киселини се особено важни бидејќи е докаѓано дека DHA го намалува ризикот од Алцхајмерова болест. Од друга страна, треба да се избегнуваат заситените масти, што значи ограничување на консумирањето на црвено месо и млечни производи и нивно замена со здрави извори на масти, како што се јаткасти плодови, семки, авокадо и маслиново масло.
- Ментална и социјална неактивност
Истражувањата сугерираат дека луѓето кои остануваат ментално и социјално активни во текот на нивниот живот имаат помала веројатност да развијат Алцхајмерова болест. Читањето, учењето странски јазици, свирењето на музички инструменти и учеството во општествената заедница и социјалните активности се гаранција дека мозокот активно се користи, а тоа го прави поздрав на долг рок.
- Внесување на премногу сол
Прекумерното внесување сол и полуготова или преработена храна може да придонесе за развој на хипертензија или висок крвен притисок. Со текот на времето, неконтролираната хипертензија може да ги оштети малите крвни садови во мозокот, што може да влијае на размислувањето и помнењето. Препораката на експертите е придржување до таканаречената MIND исхрана (медитеранска-DASH интервенција за одложување на невродегенеративните промени).
