Сигурно повеќепати во животот сте имале симптоми како треска, затнат нос, болно грло, кашлица или можеби дури и висока телесна температура. Сте знаеле дека сте болни и сте претпоставувале дека се работи за настинка, грип или некоја друга вирусна инфекција. Во секој случај, нешто сте преземале за да се чувствувате подобро и да ги ублажите симптомите: можеби сте пеле лекови, јаделе пилешка супа, сте пиеле лимонада и чај, и многу сте одморале. Но, кога се во прашање симптомите на душевни болести, се чини дека постои голема разлика во начинот на кој им пристапуваме. Пред се, постојат некои вообичаени стигми поврзани со душевните болести, па луѓето тешко признаваат дека го имаат тој вид на проблем.
Сите сакаме нашите профили на социјалните мрежи да изгледаат фантастично, со многу фотографии од патувања, со најнови модни комбинации, со гастрономски специјалитети во кои сме уживале или со многу насмеани фотографии снимени под совршен агол. Речиси и да може да се каже дека постои една инстиктивна аверзија кон споделување на нашите искрени чувства или емоционално отворање пред другите, особено ако минуваме низ тешка животна фаза. Можеби тоа е поврзано со страв од емоционална ранливост и страв од целосна искреност за своите најдлабоки чувства. А, можеби едноставно не сакаме да ги оптоваруваме другите со наши проблеми.
Како тоа да не е доволно, низ историјата многу луѓе со душевни болести биле социјално изолирани или подложени на исмејување од околината, што за последица има да и до ден денешен, луѓето избегнуваат да побараат помош се додека можат да издржат, за да не доживеат исмејување и погледи од високо. Наместо да договорат термин кај психотерапевт, многумина се обидуваат да се самоизлекуваат со работи кои им го менуваат расположението, како дрога или алкохол, за да полесно се носат со своите симптоми.
Сите би сакале да имаме силен ум и тело и способност за самостојно функционирање без потреба да зависиме од некого или од нешто. Сепак, ако забележите симптоми на душевна болест, би било добро во себе си да пронајдете волја и сила да побарате помош пред да изгубите контрола над симптомите.
На крајот, речиси е невозможно да се задржи целосна објективност кога се работи за препознавање на сериозноста и тежината на симптомите на душевните болести, со оглед на фактот дека нашата перцепција на проблемот може да ја “замагли“ самата природа на болеста.
Со други зборови, иако симптомите на душевна болести можеби се присутни, можно е да страдате од нарушување кое ја намалува вашата споссобност да го воочите. Можеби во тоа ќе ви помогне овој водич кој ќе ве научи да препознаете цела лепеза на симптоми поврзани со некои од најчестите душевни болести.
ПТСП
Посттрауматското стресно нарушување е анксиозно нарушување кое се карактеризира со чести флешбекови и ноќни кошмари поврзани со некои претходно преживеани искуства или сведочење на трауматично и по живот опасно случување. Симптомите можат да бидат толку сериозни да ве блокираат во извршувањето на секојдневните активности и обврски.
Најчести симптоми поврзани со ова нарушување:
- Чести и несакани сеќавања на некое случување
- Флешбекови на случката во реално време
- Ноќни кошмари кои вклучуваат траума
- Физичка реакција на случување кое делува како тригер за труматски сеќавања
- Избегнување разговор за труматичното случување
- Активно избегнување на луѓе, места и работи кои може да делуваат како тигер за размислување за траумата
- Чувство на безнадежност
- Губење на помнењето поврзано со трауматични случувања
- Недостаток на интерес за нормални секојдневни активности
- Неможност за воспоставување блиски релации
- Чувство дека некој постојано ве демне
- Чувство дека сте во постојана опасност
- Неспособност за концентрација
- Раздразливост
- Несоница
- Уживање во опојни дроги или алкохол
- Ризично однесување
Опсесивно-компулсивно нарушување
Опсесивно – компулсивното пореметување ње анксиозно пореметување кое се карактеризира со постојана присутност на несакани мисли по кои следи порив да се делува во склад со тие мисли и тоа постојано. Симптомите понекогаш може да бидат толку интензивни да влијаат на способноста на извршување на вообичаените секојдневни активности и исполнување на обврските.
Најчести симптоми поврзани со ова пореметување:
- Вознемиреност кога некој предмет не е уредно ставен или не е на своето вообичаено место
- Чести и повторувачки сомнежи дали вратата е заклучена
- Чести и повторувачки сомнежи дали електорнските уреди и апарати се исклучени
- Чест страв од контаминација со отрови и болести
- Избегнување на социјални собирања поради страв од допирање други луѓе
- Постојано миење раце
- Постојано броење
- Постојано проверување
- Повторување на некои изјави и реченици
- Сложување на предметите по многу прецизен редослед
Тешко депресивно пореметување
Тешкото депресивно пореметување е нарушување на расположението кое карактеризира трајно депресивно расположение кое оневозможува нормално функционирање. Симптомите понекогаш може да бидат толку интензивни да влијаат на способноста на извршување на секојдневните активности и извршување на обврските.
Најчести симптоми со ова пореметување се:
- Преплавеност со чувства на безбадежност и тага
- Недоволно интерес за активности во кои претходно сте уживале
- Пореметено спиење, како несоница или прекумерно спиење
- Преплавени чувства на немир и вознемиреност
- Недоволна концентрација
- Недоволно апетит или прејадување
- Суицидни мисли
Биполарно пореметување
Биполарното нарушување е пореметување на расположението кое се манифестира со нагли промени на расположението кои не се контролираат, од тешки депресии до екстремни мании. Симптомите понекогаш можат да бидат толку интензивни да влијаат секојдневниот живот.
Најчести симптоми поврзани со оваа состојба се:
- Лесно одвлекување на вниманието со ситнир аботи
- Мисли кои непрекинато надоаѓаат
- Претерано еуфорично чувство на самодоверба
- Лесно запаѓање во состојба на вознемиреност
- Хипервербалност
- Значајно зголемено ниво на активности
- Преплавеност со чувства на безнадежнст и тага
- Недостаток на интерес за активности кои ви биле омилени
- Чувство на безвредност и вина
- Несоница
- Немир и вознемиреност
- Недоволна концентрација
- Прејадување или изгладнување
Шизофренија
Шизофренијата е пореметување на мислите, кое се карактеризира со несовпаѓање помеѓу верувањата, емоциите и однесувањето предизвикано од заблуди и халуцинации. Симптомите понекогаш можат да бидат толку интензивни што влијаат врз способноста за вршење на нормални секојдневни активности и исполнување на обврските.
Најчестите симптоми поврзани со ова нарушување се:
- заблуди со лажни верувања
- халуцинации со лажна сензорна перцепција
- неорганизирани мисли со неразбирлива форма на комуникација
- неорганизирано однесување со кататоничен изглед, бизарно држење на телото, прекумерна вознемиреност
- недостаток на контакт со очите
- лоша лична хигиена
- тешкотии во толкувањето или изразувањето на емоциите
Анорексија
Анорексија е нарушување во исхраната кое се карактеризира со опсесивна желба да се намали телесната тежина, што се манифестира во одбивање на јадење и прекумерна физичка активност. Симптомите понекогаш можат да бидат толку интензивни што влијаат врз способноста за вршење на нормални секојдневни активности и исполнување на обврските.
Најчестите симптоми поврзани со ова нарушување се:
- Екстремно слабеење
- Испиеност на лицето
- Расипани заби
- Тенка коса
- Вртоглавица
- Отечени екстремитети
- Дехидрација
- Иритирана кожа или зглобови на прстите
- Екстремно ограничување на внесот на храна
- Прекумерна физичка активност
- Самопредизвикано повраќање
- Прекумерен страв од дебелеење
- Слоевито облекување за да се сокријат несовршеностите на телото
Булимија
Булимијата е нарушување во исхраната кое се карактеризира со опсесивна желба да се намали телесната тежина поради искривена перцепција на сопственото тело, што се манифестира во консумирање огромни количини храна што потоа се повраќа. Симптомите понекогаш можат да бидат толку интензивни што влијаат врз способноста за вршење на нормални секојдневни активности и исполнување на обврските.
Најчестите симптоми поврзани со ова нарушување се:
- Самоиндуцирано повраќање
- Консумирање на ненормално големи количини на храна со намера таа после да се поврати
- Постојан страв од дебелеење
- Прекумерна физичка активност
- Прекумерна употреба на лаксативи и диуретици за намалување на телесната тежина
- Ограничување на внесувањето храна
- Срам и каење
Оваа листа на симптоми може да ви помогне да се ориентирате, но ако сакате точна дијагноза и се сомневате во ментална болест кај себе или во некој близок, најдобро е да побарате помош од стручни лица или да ја охрабрите блиската личност да ја побара. Слично на ракот, раната дијагностика и започнување со лекување може значително да ја подобрат прогнозата и успехот на лекувањето.
