Кратковидноста може да биде наследна, па затоа родителите кои имаат повисока диоптрија треба внимателно да ги набљудуваат симптомите на кратковидост кај своите деца. Кратковидноста или миопијата е состојба каде зраците кои влегуваат во окото се собираат во фокус кој е пред мрежницата, центарот за вид, наместо да паднат на мрежницата.
Во светот околу 25 отсто од населението е кратковидо. Луѓето кои се кратковиди не гледаат остро предмети во далечина, тие им се матни и нејасни. Првите знаци на миопија може да бидат: непрепознавање на лицата на луѓето од другата страна на улицата, заматен превод на телевизија, нејасно сообраќајни знаци за време на ноќно возење, чекање на автобус да дојде многу блиску да го забележите неговиот број…
Напрегањето е знак
Кратковидоста најчесто се јавува во детството или во пубертетот. Кај малите деца е најлесно да се забележи миопија кога покажуваат исклучително напрегање (стискање на очите) при гледање на таблата на училиште или кога седат преблиску до екранот на телевизорот. Денес се повеќе млади луѓе имаат потреба од корекција на кратковидноста.
УВ зраци
Како што нашето око е создадено да гледа на далеку, така има и способност за гледање блиску, но денешниот свет е поставен така што поголемиот дел од она што го работиме, го правиме блиску (ТВ, компјутер, мобилни телефони, читање), но тогаш окото се акомодира повеќе отколку што би требало. А ако се знае дека очите на децата се поеластични и поприлагодливи, последица на тоа е прилагодувањето на гледање блиску на сметка на губење на острината кога се гледа на далеку.
Експертите препорачуваат дека децата треба да го поминуваат времето, меѓу другото, со престој во природа и на отворено, најмалку два до три часа дневно
Постојат две причини за тоа: првата причина е тоа што дете кое е надвор ретко шета со мобилниот или лаптопот во раце, барем не повеќе од десет минути. Тоа значи дека престојот на отворено ќе го помине во гледање во далечина, така се избегнува претераното гледање одблизу. Втора важна причина е УВ зрачењето. Покрај штетните УВ-зраци, постојат и добри, кои ги добиваме со престој во природа. Тие делуваат така што го прават окото склеротично (поцврсто), па со самото тоа очите се помалку склони да појават диоптрија. Но, бидејќи детската очна леќа впива и до 70 проценти повеќе УВ зрачење од леќата на возрасните потребни се квалитетни очила за сонце.
Амблиопија
Амблиопија, слабовидност или „мрзливо око“ е око каде што не дошло до развој на нормална видна функција во детската возраст. Се среќава кај два до три проценти од популацијата. Најчесто се јавува на едното око, но може да бидат слабовидни и двете очи. Болеста се јавува во најраната детска возраст и ако не се открие навреме и истата соодветно не се третира, окото може засекогаш да остане со послаб вид. Амблиопијата не може да се коригира со помош на очила или контатни леќи.
Постојат неколку причини за појава на амблиопија.
Најчеста причина за појава на слабовидност е постоење на страбизам (кривогледство). Окото кое гледа настрана има матна слика, мозокот ја исклучува матната слика која доаѓа од страбичното око заради што се јавува слабовидност.
Втора причина е постоење на нееднаква рефракциска грешка помеѓу очите. Тоа може да предизвика амблиопија на окото кое има поголем диоптер. Сликата што се создава во мозокот е заматена, па мозокот ја исклучува, а функцијата ја презема подоброто око или окото со помала рефракциска грешка. Може да се работи за далекувидост, кратковидост или, пак, постоење на астигматизам.
Третата т.н. депривациона амблиопија за среќа е најретка, а се јавува кога постои некаква пречка во оптичките медии, како на пример, вродена катаракта.
Симптоми
Ако родителите или блиските забележат кривење на едното или, пак, двете очи веднаш треба да се јават кај офталмолог. Доколку родителите забележат замижување на едното око, вртење на главата на страна или, пак, негодување (плачење) на детето кога случајно сте го покриле подоброто око, веднаш треба да се јавите на офталмолог, без разлика за која возраст на детето се работи (понекогаш и во првите неколку недели од животот).
Лекување
Основно е да се форсира послабото око, што значи со затворање на подоброто око се принудува послабото око да ја преземе функцијата.
Ако се работи за страбично око, прво се оперира за да се постигне нормален правец на окото (ортофорија), а потоа со затворање на подоброто око се стимулира функцијата на послабото око.
Втор начин на лекување на амблиопијата е со ставање на капки во подоброто (доминантно) око со што се предизвикува ширење на зеницата, а со тоа и добивање на поматна слика на истото, па послабото око ќе ја превземе функцијата.
И двата начина бараат упорност и голема соработка од страна на родителите и децата, кои во почетокот тешко го прифаќаат овој начин на лекување. Но правило е колку порано се почне со третман, толку подобро, а резултатите се многу подобри.
