Неспорно е дека на удар на новиот коронавирус SARS-CoV-2 пред се, се повозрасните лица над 70 години и хроничните болни, особено оние кои страдаат од дијабетес, висок притисок, кардиоваскуларни и респираторни проблеми, потоа онколошки пациенти и пушачи. Еминентното списание Lancet Infective Diseases неодамна ги објави најновите проценки за смртноста од КОВИД-19.
На пример, утврдено е дека глобалната стапка на смртност за лица помлади од 60 години е 1,4 проценти. За оние постари од 60 години стапката на смртност скока на 4,5 проценти. Колку популацијата е постара, толку е поголема стапката на смртност. Кај оние над 80 години, КОВИД-10 има стапка на смртност од 13,4 проценти.
ИНТУБАЦИЈА
Но, драматичните извештаи од Италија, Франција и Шпанија, па од неодамна и од САД, укажуваат и на загрижувачки случаи на здрави млади лица кои ја изгубиле битката со КОВИД-19.
“Многу млади пациенти без коморбидитети развиваат тешка форма на болеста. Би сакале однапред да знаеме кому ќе му се влоши состојбата. Единствено знаеме дека тоа се случува нагло. Еден ден се добро, а веќе следниот им е потребна интубација, што е еден од најстрашните делови на оваа болест“, вели Рошел Валенски, професорка на Харвард и началник на Одделот за заразни болести во Масачусетс.
“Она што го гледаме кај КОВИД-19 важи и за туберкулозата, маларијата, како и за сите заразни болести кои го погодуваат човештвото. Некои добро го контролираат причинителот на инфекцијата, а други умираат. Тоа е она што го нарекуваме енигма на заразата. Фрустрирачки е дека одговорот на енигмата е поинаков за секоја болест. Биолошките патишта кои доведуваат до тешки болести, предизвикани од еден вирус, можеби не се истите патишта кои доведуваат до тешки болести предизвикани од некој друг вирус. Секоја инфекција бара посебно истражување“, изјавил д-р Жан-Лорент Касанова, генетичар на Универзитетот Рокфелер.
КОЛИЧИНА НА ВИРУСОТ
Со оглед дека меѓу младите здрави лица не се познати ризик факторите на КОВИД-19, научниците нудат неколку објаснувања.
Првото е дека можеби тие лица само навидум биле здрави, но во позадина сепак имале некои потенцијално ризични здравствени состојби кои не биле претходно откриени, што ја поттикнала нивната чувствителност на КОВИД-19.
Според друга теорија, за развој на полесна или потешка форма на болеста, клучно е т.н. вирусно оптоварување, односно количината на вирус на која поединецот бил изложен при инфекцијата. На таа можност научниците предупредија уште во текот на првите недели од епидемијата во Кина, каде најголемата смртност била мешу повозрасните лица, но КОВИД-19 била фатална и за многу помлади медицински работници кои биле изложени на големи количини на вирусот.
“Лицата со големо вирусно оптоварување имаат повеќе вирусни честички од оние со мало оптоварување. Се уште не знаеме колкаво влијание има вирусното оптоварување на симптомите на заразено лице со КОВИД-19. Важно е да се дознае дали постои врска помеѓу големиот број вируси и лошите исходи“, вели вирусологот д-р Алисон Синклер.
Слично мисли и д-р Ангела Расмусен, вирусолог од Универзитетот Колумбија.
“Во овој момент навистина не знаеме влијае ли количината на вирусот која влегла во организмот или начпинот на кој лицето се заразило, на сериозноста на болеста. Меѓутоа, веројатно е дека влијае“, додава д-р Расмусен.
Според третата теорија, како и кај многу болести, и кај КОВИД-19 важна улога има “генетската лотарија“.
“Многу е можно да некои од нас имаат специфичен генетски апарат поради што е поверојатно дека лошо ќе одговориме на заразата со коронавирусот“, појаснува вирусологот д-р Мајкл Скинер од Лондон.
Одговор на тоа колку нашата генетика е важна во борбата против коронавирусот, може да го дадат неколку проекти во светот кои се почнати за да се анализира и спореди ДНК на заболените од тешка форма на КОВИД-19 со оние кои имаат блаи симптоми, или пак се асимптоматски случаи.
