Асептоза е медицински термин што се однесува на состојба на целосно отсуство на микроорганизми, како патогени (штетни) така и непатогени (нештетни). Поимот најчесто се користи во контекст на хирургија, медицински процедури и лабораториски услови, каде што е неопходно да се одржува стерилност за да се спречи инфекција.
Важност на асептозата:
- Во медицината – Стерилните техники се применуваат при операции, преврзување рани и инвазивни процедури за да се спречи инфекција.
- Во фармацијата – Производството на лекови, особено инјекциски раствори, бара асептични услови.
- Во лабораториите – Биолошките и хемиските анализи мора да се изведуваат во средини без контаминација.
Разлика помеѓу асептоза и антисептика:
- Асептоза – Превенција од контаминација со микроорганизми (стерилност).
- Антисептика – Употреба на хемиски средства за уништување на микроорганизми на кожата или предметите.
Асептичните техники вклучуваат користење стерилни инструменти, заштитна облека, филтриран воздух и редовна дезинфекција на просториите.
Асептозата е метод на превенција кој обезбедува стерилна средина, со што се спречува навлегувањето на микроорганизми во рани, хируршки зони или стерилни медицински материјали.
Антисептика – Употреба на хемиски средства за уништување на микроорганизми на кожата или предметите.
Антисептичките средства се разликуваат според нивниот состав, механизам на дејство и примената. Еве споредба на најчесто користените антисептици:
| Антисептик | Механизам на дејство | Примена | Забелешки |
|---|---|---|---|
| Алкохол (етанол, изопропанол) | Денатурација на протеините, разградување на клеточната мембрана | Дезинфекција на раце, кожата пред инјекција | Брзо испарува, не делува на спори |
| Јод (повидон-јод, тинктура на јод) | Оксидација на клеточните компоненти | Антисептик за рани, кожна дезинфекција пред операции | Може да предизвика иритација или алергии |
| Хлорхексидин | Разградување на клеточната мембрана | Миење на раце, дезинфекција на слузокожа и кожа | Подолготрајно дејство од алкохолот |
| Водороден пероксид (H₂O₂) | Ослободување на кислород кој уништува бактерии и спори | Дезинфекција на рани, орална хигиена | Може да предизвика печење и иритација |
| Хлорни соединенија (натриум хипохлорит – белило) | Оксидација и уништување на микроорганизмите | Дезинфекција на предмети, површини и медицинска опрема | Корозивен за метал, не се користи на кожа |
| Феноли (хексахлорофен, триклосан) | Разградување на клеточната мембрана | Сапуни, антисептички марамчиња, козметика | Некои феноли можат да бидат токсични при долга употреба |
Кој антисептик да се користи?
- За раце: Алкохолни средства или хлорхексидин.
- За рани: Водороден пероксид, повидон-јод или хлорхексидин.
- За површини и инструменти: Натриум хипохлорит (белило) или алкохол.
- За слузокожа (уста, гениталии): Разреден водороден пероксид или хлорхексидин.
Посетите во клинички шок соби (интензивна нега за критично болни пациенти) не се препорачуваат од неколку важни причини:
1. Ризик од инфекции
- Пациентите во шок соби се со ослабен имунолошки систем и многу подложни на инфекции.
- Посетителите можат да донесат бактерии и вируси, што може да го влоши нивното здравје.
2. Потреба од стерилна средина
- Клиничките шок соби мора да бидат максимално стерилни за да се спречат болнички инфекции.
- Посетителите може несвесно да контаминираат просторот.
3. Медицински интервенции и мониторинг
- Пациентите во критична состојба често се поврзани со апарати (респиратори, инфузии, монитори).
- Присуството на дополнителни лица може да го попречи медицинскиот персонал во извршувањето на итни процедури.
4. Психолошки фактори
- Пациентите во тешка состојба може да бидат премногу чувствителни на надворешни стимули, што може да предизвика стрес и дополнителни компликации.
- Посетителите, пак, можат емотивно да се вознемират, што го отежнува работењето на медицинскиот тим.
Кога се дозволуваат посети?
- Ако докторите проценат дека пациентот е стабилен.
- Со строги мерки (носење заштитна облека, дезинфекција на раце).
- Ограничено време и број на посетители.
Затоа, најдобро е да се следат препораките на медицинскиот персонал за безбедноста на пациентите. 😊
