Честата употреба на лекови за спиење е поврзана со ризик од деменција

Се открило дека поврзаноста помеѓу употребата на лекови за спиење и зголемениот ризик од деменција е независна од времетраењето на сонот и  нарушувањата на спиењето, што зборува против употребата на хипнотици кај поединци со висок ризик од когнитивно оштетување.

Честата употреба на лекови за спиење е поврзана со зголемен ризик од деменција кај постарите возрасни лица, укажува ново истражување во кое учествувале 3.068 постари возрасни лица со просечна возраст од 74,1 година.

Се открило дека поврзаноста помеѓу употребата на лекови за спиење и зголемениот ризик од деменција е независна од времетраењето на сонот и  нарушувањата на спиењето, што зборува против употребата на хипнотици кај поединци со висок ризик од когнитивно оштетување.

Инаку, околу 50 милиони луѓе во светот живеат со деменција. Алцхајмеровата болест е најчеста причина за деменција и чини околу 60 до 70 проценти од сите деменции.

Да, честата и долготрајна употреба на лекови за спиење – особено некои класи на лекови – може да биде поврзана со зголемен ризик од деменција, според повеќе студии.

🔬 Што велат истражувањата:

  • Бензодиазепини (како диазепам, лоразепам, темазепам) и слични лекови често се користат како средства за смирување и сон, но долготрајна употреба (над 3–6 месеци) е поврзана со:

    • Зголемен ризик од деменција кај постари лица

    • Нарушена меморија и концентрација

    • Зависност и намалена ефикасност со тек на време

  • Не-бензодиазепински седативи (како зопиклон, золпидем), иако понекогаш се сметаат за побезбедни, исто така не се без ризик при долготрајна употреба.

  • Антихистаминици од прва генерација (како дифенхидрамин) кои често се земаат за несоница, исто така имаат антимускарински ефекти кои долгорочно може да влијаат врз когнитивните функции.

🧠 Како може да влијаат на мозокот:

  • Спречуваат нормален длабок сон (REM)

  • Го забавуваат нервниот систем и го нарушуваат когнитивниот баланс

  • Може да предизвикаат делириум, конфузија, падови и нарушено размислување, особено кај постари лица

✅ Препораки:

  • Краткорочна употреба е понекогаш оправдана (на пример, при акутна несоница по стрес или траума)

  • Никогаш не земај лекови за спиење без консултација со лекар

  • Пробај немедикаментозни методи:

    • Хигиена на сон (редовно време на спиење, темна тивка просторија)

    • Ограничување на екран 1 час пред спиење

    • Медитација, длабоко дишење

    • Мелатонин (како поблага алтернатива, но и тој со умереност)