Пишува: Д-р сци. фарм. Стевче Ацевски
Колку пати сте се почувствувале непријатно додека седите во тишина, во аптека, додека фармацевтот работи „нешто“ пред да ви ја издаде вашата препишана терапија?
Дали сте заминале од аптека, а се уште не ви е се јасно околу употреба на лековите и начинот на земање на терапијата?
Се случило ли да ја напуштите аптеката, а се уште да имате двоумење дали лековите требаше да се земаат пред или после јадење?
Дали знаете дека повеќето лекови, не треба да се земаат со сок од грејпфрут, а некои антибиотици не треба да се комбинираат со млеко, јогурт или други млечни производи?
Се изненадувам кога ќе чујам, дека фармацевтите се оние што стојат позади официната, изгледаат строго, прават нешто „сериозно и мистериозно“ при издавањето на лековите. Во реалноста фармацевтската практика е една од најважните алки во синџирот на здравствени услуги, а фармацевтите се здравствени професионалци кои се најлесно достапни за пациентот и имаат најдетално знаење за лековите и начинот на нивно делување.
Должноста на фармацевтот не е само припремање и издавање на лековите кои ги препишал лекарот, туку треба да ја пружи најдобра фармацевтска грижа, преку проценка колку тој лек е соодветен за здравствената состојба на тој пациент, треба да се погрижи да ја запознае медицинската историја на пациентот, како и да ги провери сите можните интеракции и несакани ефекти кои можат да се појават при користење на пропишаната терапија, заедно со други лекови.
Најважно од се фармацевтската грижа вклучува комуникација и интеракција со пациентот, со цел да се дадат јасни упатства за лекот, која е целта од употребата на лекот, ефектите од употребата на лекот, како и начинот на дозирање и земање на лекот.
Општествената одговорност на фармацевтите се согледува во спроведување на јавно здравствени промоции, како едукативни сесии за одредена здравствена област или за спречување на ширење на одредени заболувања, на пр. промоција на здрави животни навики, режим на здрава исхрана, совети за вакцинација и сл. Некои фармацевти се специјализираат во одредени медицински области, па може да даваат специфични совети и помош за пациентите, на пример совети за пациенти со астма, како правилно да ги употребуваат инхалаторите или совети за пациенти со дијабетес, како да прават пресметка на шеќерните единици, како правилно да ја употребуваат нсулинската терапија, режим на диетарна исхрана и слично. При разговорот со пациентот фармацевтот треба да ги идентификува и процени сите важни здравствени аспекти, на кои треба да обрне посебно внимание.
Како и сите други здравствени професии и фармацијата се менува и се прилагодува на најновите методи за здравствени заштита. Преку консултации со другите здравствени професионалци: општи лекари или лекари специјалисти, доктори по стоматологија и слично фармацевтите креираат еден „виртуелен“ тим за здравствена грижа, кој тим има холистички пристап во решавањето на здравствениот проблем на пациентот.
Една од најдраматичните промени во последните 20 години е промената на перцепцијата од производители на лекови, кон здравствени професионалци кои имаат специфична улога во справувањето со одреден медицински проблем. Со оваа промена се потенцира потребата за клинички знаења за болеста, посебно како може да се делува на некои здравствени состојби, преку промена на животниот стил или животните навики, на пр. консултативната улога на фармацевтите е толку голема, што целосно треба да се вклучуваат во проучување на медицинскиот профил на пациентот, да препорача терапија со која ќе се постигне оптимален медицински ефект, а ќе се избегне појавата на несакани ефекти или интеракции со други лекови кои ги употребува пациентот.
Фармацевтите долго време обезбедуваат фармацевтска грижа за пациентите, тие се најдостапни здравствени професионалци за пациентот, а нивните клучните знаења за лековите, се доволна причина да бидат едни од најреспектираните здравствени професионалци во општеството.
Од истиот автор, прочитајте и:
♦♦♦♦ Како треба да се чуваат лековите во текот на летниот период
♦♦♦♦ Кои се последиците од непридржувањето на терапијата при лекувањето
Стевче Ацевски д-р сци. фарм.
